________________
1
मैन्द्रिका टीका शं० २४४.१५.१ वायुकायै पृथिव्यादिजीवोत्पत्तिनि० १८१ ॥ अथ पञ्चदशमोदेशकः प्रारम्यते ॥
तेजस्काये पृथिव्यादीनामुत्पत्ति निरूप्य क्रमप्राप्ते पञ्चदशोदेशके वायुकाये पृथिव्यादीनामुत्पत्तिः प्रदश्यते इत्यनेन संबन्धेन आयातस्य पञ्चदशोदेशकस्येदं सूत्रम् 'वाउकाइयाणं भते' इत्यादि,
मूलम् - वाउक्काइया णं भंते! कभहिंतो उववज्जति एवं जहेव तेउकाइयउद्देसओ तहेव । णवरं ठिई संवेहं च जाणेजा । सेवं भंते! सेवं भंते! ति ॥ सू० १॥
॥ उवीसइमे सए पन्नरसमो उद्देसो समन्तो ॥
छाया - वायुकायिकाः खलु भदन्त ! कुत उत्पद्यन्ते एवं यथैव तेजस्कायिकोदेशकस्तथैव, नवरं स्थिति संवेधं च जानीयात् । तदेवं भदन्त तदेवं भदन्त । इति ।०१। ॥ चतुर्विंशतितमे शतके पञ्चदशोदेशकः समाप्तः ||
टीका- 'वाउक्काइया णं भंते !' वायुकायिकाः खलु भदन्त ! 'कओहिंतो उववज्र्ज्जति' कुतः स्थानादागत्योत्पद्यन्ते उत्तरमाह - ' एवं जहेव' इत्यादि, ' एवं जब उक्काइयउद्देश्रो तहेव' एवं यथैव तेजस्कायिकोद्देशकस्तथैव यथा पंद्रहवें उद्देशक का प्रारंभ
तेजस्कायिक में पृथिवी आदिकों की उत्पत्ति का निरूपण करके अब सूत्रकार क्रम प्राप्त इस १५ वें उद्देशक में वायु काय में पृथिव्यादिको की उत्पत्ति का प्रदर्शन करते हैं- 'वाक्काया णं भंते! 'कओहितो ववज्जंति' इत्यादि ।
टीका- गौतम ने इस मूत्रद्वारा प्रभु से ऐसा पूछा है- 'वाउक्काइया णं भंते! हे भदन्त ! वायुकाधिक 'कओहिंतो उववज्जंति' किस स्थान से आकरके उत्पन्न होते हैं ? इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं - ' एवं जहेब तेलकाइ उद्देओ तहेव' 'जिस प्रकार पृथिवीकापिक के उद्देशक के પ દરમા ઉદ્દેશાના પ્રારભ—
તેજસ્કાયિકામાં પૃથ્વીકાય વિગેરેની ઉત્પત્તિનુ નિરૂપણ કરીને હવે સૂત્ર કા૨ ક્રમથી આવેલ આ પદરમા ઉદ્દેશામાં વાયુકાચમાં પૃથ્વીકાય વિગેરેની उत्पत्तिमतावे छे.- 'वाउकाइया ण भंते । कओहिंतो ! उववज्जति' इत्याहि - 'वाउ
टीअर्थ — गौतमस्वाभीमे मा सूत्रथी अलुने मे पूछयु काइयाणं भंते !' हे भगवन् वायुअयि । 'कओहि तो' उववज्जति' भावाने उत्पन्न थाय छे ? या प्रश्नना उत्तरमा प्रभु हे छे तेउकाइय उद्देखओ तद्देव' પૃથ્વીકાયના ઉદ્દેશાના
या स्थानभांथी - ' एवं जहेब સ્મૃતિભ્રંશ—ભલામણથી