________________
भगवतीय टीका-'आउक्काइया णं भंते !' अफायिकाः खलु भदन्त ! 'कओहितो उववज्जति' कुत उत्पद्यन्ते कस्मात्स्थानादागत्याकायिके पूत्पद्यन्ते इति प्रश्नः । भागवानाह-एवं जहेत्रइत्यादि, 'एवं जहेव पुढवीकाइयउद्देसए' एवं यथैव. पृथिवीकायिकोद्देशके-यथा पृथिवीकायिकोद्देशके पृथिवीकाये पृथिवीकायिकः जीवानामुत्पादादिकं निरूपितं तथैव अप्कायिके पृथिवीजीवानामपि विचारणीयम् । कियत्पर्यन्तं पृथिवीकार्यिकोद्देशको निरूपणीयः प्रकृते तत्राह-'जाव' इत्यादि, 'जाव पुढवीकाइए णं भंते' यावत्पृथिवीकायिकः खलु भदन्त ! अयमाशयः हे-भदन्त । अप्कायिका जीवाः कस्मात् स्थानादागत्य अकायिके पूत्पद्यन्ते किं नैयिकेभ्य आगस्योत्पद्यन्ते नियंग्योनिकेभ्य आगत्योत्पधन्ते मनुष्येभ्य आग: त्योत्पधन्ते देवेभ्य आगत्य अकायिके पुत्पधन्ते इति प्रश्नः । गौतम ! नो, नैरयिकेभ्य आगत्योत्पद्यन्ते किन्तु तिर्यग्भ्भो मनुष्येभ्यो देवेभ्यश्चोत्पद्यन्ते इति । -'आउकाझ्या णं भंते ! कओहितो उचवज्जति' इत्यादि ॥१॥
हे भदन्त ! अप्कायिक जीव 'को हितो कहां से आकर के-किस स्थान से आकरके उत्पन्न होते हैं ? अर्थात् जो जीव अप्कायिकों में उत्पन्न होते हैं, वे क्या नैरयिकों से आकर के वहां उत्पन्न होते हैं ? या तिर्यग्योनिकों से आकरके वहां उत्पन्न होते हैं ? या मनुष्या से आकर के वहाँ उत्पन्न होते हैं ? या देवों से आकर के वहां उत्पन्न होते हैं ? इस प्रश्न के उत्तर में प्रभु गौतम से कहते हैं-हे गौतम ! नैरयिकोंसे आकर के जीव अप्कायिकों में उत्पन्न नहीं होते हैं, किन्तु तिर्यश्चों से आफर के मनुष्यों से आकरके और देवों से आकर के जीव अप्कायि कों में उत्पन्न होते हैं। अब इस पर गौतम का पुनः ऐसा प्रश्न है कि भंते ! कओहितो उववज्जति त्या
टाय-3 भगवन् म ५४ायि ! 'कोहि तो' ४याथी च्या स्थानथी આવીને ઉત્પન્ન થાય છે? અર્થાત્ જે છે અષ્કાયિકોમાં ઉત્પન્ન થાય છે, તેઓ શું નરયિકમાંથી આવીને ત્યાં ઉત્પન્ન થાય છે? અથવા તિર્યંચયોનિકે માંથી આવીને તેમાં ઉત્પન્ન થાય છે કે મનુષ્યોમાંથી આવીને ત્યાં ઉત્પન્ન થાય છે? કે દેવામાંથી આવીને ત્યાં ઉન્ન થાય છે ? આ પ્રશ્નોના ઉત્તરમાં પ્રભુ ગૌતમસ્વામીને કહે છે કે હે ગૌતમ જીવ નૈરયિકમાંથી આવીને અપકયિકમાં ઉત્પન્ન થતા નથી. પરંતુ તિયામાંથી આવીને મનુષ્યોમાંથી આવીને અને દેવામાંથી આવીને જીવ અપકચિકેમાં ઉત્પન થાય છે આ સંબંધમાં ગૌતમસ્વામી ફરીથી પ્રભુને એવું પૂછે છે કે-હે ભગવન જે