________________
{
प्रन्द्रिका टीका श०२४ उ. १२ सू०५ मनुष्यजीवानामुत्पत्तिनिरूपणम् - १२१ - धिकानि उत्कृष्टतोऽष्टाशीति वर्षसहस्राणि चतुरन्तर्मुहूर्ताऽभ्यधिकानि एतावकालपर्यन्तं सेवेत तथा एतावत्कालपर्यन्तमेव असंज्ञिमनुष्यगतौ पृथिवीगत च गमनागमने कुर्यादिति औधिका आधास्त्रयो गमाः प्रतिपादिता भवन्ति ३ | अत्र औधिका आद्यास्त्रय एव गमाः कथिताः शेषाः पट् न कथिता तदेवाह - 'सेसा, छन भण्णंति' शेषा औधिकातिरिक्ताः स्वयं जघन्यकाल स्थिति केत्यादि त्रयो गमाः तथा आत्मनोत्कृष्टस्थितिकेत्यादि त्रयो गमा इति षड् गमा नेह प्रतिपाद्यन्ते : संमूच्छिम मनुष्याणामन्तर्मुहूर्त्तस्थितिकत्वेन शेष षट्गमासंभवादिति । ३ । उत्कृष्ट चार अन्तर्मुहूर्त्त अधिक ८८ अठयासी हजार वर्ष का होता है इस प्रकार असंज्ञी मनुष्य इतने काल तक असंज्ञी मनुष्य गति का और पृथिवीकाधिक गति का सेवन करता है और इतने ही काल तक यह उसमें गमनागमन करता है । इस प्रकार से औधिक के आदि के " तीन गम कहे गये हैं३
11
.
यहां आदि के औधिक तीन ही गम कहे है बाकी के गम नहीं' कहे गये हैं यही सूत्रकार कहते हैं- 'सेसा छन भण्णंति पूर्वोक्त औधिक गमों के अतिरिक्त जो 'स्वयं जघन्य काल स्थितिक' आदि तीन गम हैं वे तथा आत्मनोत्कृष्ट स्थितिक आदि जो तीन गम हैं वे इस प्रकार से ये छह गम यहां नहीं कहे गये हैं- क्योंकि संमूच्छिम मनुष्यों में अन्तर्मुहूर्त्त से अधिक स्थिति नहीं होनेके कारण इन शेष - छह गमों की असंभवता होती है |३|
અને ઉત્કૃષ્ટથી ચાર અંતર્મુહૂત અધિક ૮૮ અઠયાસી હજાર વર્ષોંનું કથન “ કરેલ છે. આ રીતે તે અસી મનુષ્ય આટલા કાળ સુધી અસી મનુષ્ય ગતિનું અને પૃથ્વીકાય ગતિનુ સેવન કરે છે, અને એટલા જ કાળ સુધી તે તેમાં ગમનાગમન-અવર જવર કરે છે. આ રીતે આ ઔઘિક વિગેરેના ત્રણ गभेो ह्या छे, उ
1. 1
"
શકા-વિક વિગેરેના ત્રણ જ ગમા અહિયા કહ્યા છે; તે ખાકીના છ ગમે કેમ કહેવામાં આવ્યા નથી.
"
उत्तर- ' सेसा छ न भणति' मा पहेला वामां मावेस भोधि ત્રણ ગમે! શિવાયના જે ‘સ્વયં જઘન્ય કાળની સ્થિતિવાળા વિગેરે ત્રણ ગમે છે, તે તથા પેાતાની ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ વિગેરેના જે ત્રણ ગમા છે તે આ રીતના ૬ છ ગમા મહી કહેવામાં આવ્યા નથી કેમ કે–સમૂચ્છિમ મનુષ્ચામાં આ
12
11~
ગમાની અસંભવતા હાય છે, ૩
भ० _ १६