________________
प्रद्रिका टीका श०२४०.१२ सू०५ मनुष्य जीवानामुत्पत्तिनिरूपणम् ११५ सव्वत्थ दो भवग्गहणाई जाव णवमगमए, कालादेसेणं जहन्नेण सातिरेगं सागरोवमं बावीसाए वाससहस्सेहिं अमहियं । उक्कोसेण वि सातिरेगं सागरोवमं बाबीसाए वाससहस्सेहिं अन्भहियं एवइयं जाव करेज्जा | ९ || सू० ५ ॥
छाया - यदि मनुष्येभ्य उत्पद्यन्ते किं संज्ञिमनुष्येभ्य उत्पद्यन्ते असंज्ञिमनुष्येभ्य उत्पद्यन्ते गौतम! संज्ञिमनुष्येभ्य उत्पद्यन्ते असंज्ञिनुष्येभ्योऽपि उत्पद्यन्ते । भसंज्ञी मनुष्यः खलु भदन्त ! यो भव्यः पृथिवी कायिकेषूत्पत्तुम् स खल भदन्त ! कियत्कालस्थितिकेपृश्पद्यत एवं यथा असंज्ञिपञ्चेन्द्रिय तिर्यग्योनिकस्य घन्का स्थितिकस्य त्रयो गलका स्तथा एतस्यापि औधिकास्त्रयोगमका भणितव्या स्तथैव निरवशेषम् शेषाः षट् न भण्यन्ते |१| यदि संज्ञिमनुष्येभ्य उत्पद्यन्ते किं संख्येयवर्षायुष्कसंज्ञिमनुष्येभ्य उत्पद्यन्ते असंख्येय वर्षायुष्कसं शि मनुष्येभ्य उत्पद्यन्ते ? गौतम | संख्येयवर्षायुष्कसंज्ञिमनुष्येभ्य उत्पद्यन्ते नो असंख्येयवर्षायुष्क संज्ञिमनुष्येभ्य उत्पद्यन्ते । यदि संख्येयवर्षायुष्कसंज्ञिमनुष्येभ्य उत्पद्यन्ते तदा पर्याप्त संख्ये यवर्षायुष्कसंज्ञिमनुष्येभ्य उत्पद्यन्ते अपर्याप्त संख्येयवर्षायुष्कसंज्ञिमनुष्येभ्य उत्पद्यन्ते ? गौतम ! पर्याप्त संख्येयवर्षायुष्कसंज्ञिमनुव्येभ्य उत्पद्यन्ते अपर्याप्त संख्येयवर्षायुष्कसंज्ञिमनुष्येभ्योऽपि उत्पद्यन्ते । संज्ञिमनुष्यः खलु भदन्त ! यो भव्यः पृथिवीकायिकेषूत्पत्तम् स खल भदन्त ! कियत्कालस्थिति के प्रत्ययेत ! गौतम ! जघन्येन अन्त हूस्थितिकेषु उत्कर्षेण द्वाविंशतिवर्षसहस्त्र स्थितिकेषु । ते खलु भदन्त । जीवाः, एवं यथैव रत्नप्रभायामुत्पद्यमानस्य तथैव त्रिष्वपि गमकेषु लब्धिः 1 नवरमवगाहना जघन्येनाङ्गुलस्यासंख्येयमानम् उत्कर्पेण पश्चधनुःशतानि । स्थितिर्जघन्ये नान्तर्मुहूर्तम् उत्कर्षेण पूर्वकोटिः । एवमनुबन्धः । संवेधो नवस्वपि गमकेषु यथैव सशिपञ्चेन्द्रियस्य । मध्यमकेषु त्रिषु गमकेषु लब्धिर्यथैव संज्ञिपञ्चेन्द्रियस्य शेषं तदेव निरवशेषम् । पश्चिमायो गम का यथा एतस्यैव औधिका गमकाः । नवरमवगाहनाजघन्येन पञ्च धनुःशतानि उत्कर्षेण अपि पञ्च धनु:शतानि । स्थितिरनुबन्धो जघन्येन पूर्वकोटि, उत्कर्षेमाऽपि पूर्वकोटि, शेषं तदेव । नवरं पश्चिमेषु गमकेषु संख्येया उत्पद्यन्ते नो असंख्येया उत्पद्यन्ते । यदि देवेभ्य उत्पद्यन्ते किं भवनवासिदेवेभ्य उत्पचन्ते वानव्यन्तरदेवेभ्य उत्पद्यन्ते, ज्योतिषकदेवेभ्य उत्पद्यन्ते वैमानिकदेवेभ्य उत्पद्यते ? गौतम ! भवनवासिदेवेभ्योऽवि