________________
भगवती सूत्रे
टीका- 'जंबुद्दीवे णं' इत्यादि, 'जंबुद्दीवे णं भंते । दीवे' जम्बूद्वीपे खलु भदन्त ! द्वीपे 'भारहे वासे' भारते वर्षे 'इमी से ओसप्पिणीए' अस्यामवसर्पिण्याम् 'देवाणुपिणं' देवानुप्रियाणां युष्माकं सम्बन्धि 'केवायं कालं' कियन्तं कालम् 'पुत्रगर अणुसज्जिस्स' पूर्वगतं - पूर्वज्ञानम् अनुसज्जिष्यति कियत्कालपर्यन्तं देवानुप्रियाणां सम्बन्धि पूर्वज्ञानं प्रचलिष्यतीत्यर्थं इति प्रश्नः । भगवानाह - गोमा' इत्यादि, 'गोमा' हे गौतम! 'जंतुदीवे णं दीवे' जग्बूद्वीपे खलु द्वीपे 'मारहे वासे' भारते वर्षे 'इमी से ओसप्पिणीए' अस्यां प्रचलन्त्यामवसर्पिण्याम्, 'ममं एगं वास सहस्त्रं पुब्बगर अणुसज्जिस्सई' मम एकं वर्षसहस्रम् पूर्वगतम् श्रुतं शास्त्रम् - शासनमित्यर्थः अनुसज्जिष्यति वर्षसहस्रपर्यन्तं मम सम्बन्धि पूर्वगतज्ञानस्य विच्छेदो न भविष्यतीत्यर्थः । 'जहा णं भंते ! यथा खलु भदन्त ! 'जंबुद्दीवे दीवे भारहे वासे' जम्बुद्वीपनामरुद्वीपे भारते वर्षे 'इमीसे ओसप्पि - ite' अस्यामवसर्पिण्याम् 'देवाणुप्रियाणं एर्ग वाससहस्सं पुन्नगए अणुसज्ज -
७४
टीकार्थ — इसमें गौतमस्वामी ने प्रभु से ऐसा पूछा है- 'जंबूद्दीवे णं भंते । दीवे भार हे वासे० ' हे भदन्त ! जंबूद्वीप नाम के इस द्वीप में स्थित भरतवर्ष में इस अवसर्पिणीकाल में आप देवानुप्रिय सम्बन्धी पूर्वज्ञान चलेगा - रहेगा क्या ? इसके उत्तर में प्रभु ने उनसे कहा - 'गोयमा ! जंबूद्दीवेण दीवे भारहे वाले इमीले ओलपिणीए ममं एगं०' हे गौतम! जम्बूद्वीप नाम के द्वीप में स्थित भरतवर्ष में इस अवसर्पिणीकाल में मेरा पूर्वगत श्रुत-शास्त्र- शासन एक हजार वर्ष तक चलेगा अर्थात् इतने वर्षों तक मेरे पूर्वगत ज्ञान का विच्छेद नहीं होगा 'जहा णं भंते ! जंबुद्दीवे दीवे भारहे वासे हमी से ओलपिणीए देवाणुपियाणं एगं वातसहस्सं०' अब गौतम ने इस सूत्रपाठ द्वारा प्रभु से ऐसा पूछा है
टीडार्थ - —આ સૂત્રથી ગૌતમસ્વામીએ પ્રભુને એવું પૂછ્યું છે કે'जंबूद्दीवे णं भंते दीवे मारहे वासे' त्यहि हे भगवन् मुद्वीय नाभना भा દ્વીપમાં રહેલા ભરતક્ષેત્રમાં આ અવસર્પિણીકાલમાં આપ દેવાનુપ્રિય સબંધી પૂર્વજ્ઞાન ચાલશે ? અર્થાત્ રહેશે ? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુ કહે છે કે'गोयमा ! जंबूदीवे णं दीवे भारहे वासे इमीसे ओखप्पिणीए ममं एगं०' हे ગૌતમ જ બુદ્વીપ નામના દ્વીપમા રહેલ ભરતક્ષેત્રમાં આ અવસર્પિણી કાળમાં મારૂ પૂર્વગત શ્રુત-શાસ્ત્ર—શાયન એક હજાર વર્ષે પન્ત ચાલશે. અર્થાત્ તેટલા समय सुधी भारा पूर्वगतज्ञानता विरहे थशे नहीं' 'जहा णं भंते ! जंबुद्दीवे दीने भ्रारहे वासे इमीसे ओसप्पिणी र देवाणुप्पियाण एवं वाससहस्स० ' गौतमस्वाસીએ આ સૂત્રપાઠથી પ્રભુને એવું પૂછ્યું છે કે હું ભગવન્ આ અવસર્પિણી