________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका शं०२५ उ.१ सू०३ जघन्यस्थितिकनैरयिकाणां निरूपणम् ३७३ तमाहियाई जघन्येन दशवर्षसहस्राणि अन्तर्मुहूर्वाभ्यधिकानि जघन्यतोऽन्तमहाधिकदशसहस्रवर्षात्मकः कालः सेवनस्य गत्यागतेश्वेत्यर्थः, 'उकोसेणं' , उत्कर्षेण, 'पुनकोडी' पूर्वकोटिः, 'दमहि वाससहस्सेहिं अमहिया' दशभिर्वर्षः सहरभ्यधिको, ‘एवइयं कालं से वेज्जा' एतावत्कं कालं जघन्यतोत्कृष्टाभ्यां पूर्वपदर्शितं सेवेत स पर्याप्तासंक्षिपञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिका, 'एवइयं कालं गइरागई करेज्जा' एतावरकं जघन्योत्कृष्टाभ्यां प्रदर्शितं कालं यावत् गत्यागती-गमनंचागमनं च कुर्यात् इति ॥२०॥ ___ 'पज्जत्त असभिपंचिंदियतिरिक्खजोणिए णं भंते' पर्याप्तासंज्ञिपश्चेन्द्रिय. तिर्यग्योनिकः खलु भदन्त ! 'जे भविए' यो भव्यः 'उक्कोसकालटिइएस' उत्कृष्ट• कालस्थिति केषु 'रयणप्पभापुढवीनेरइएसु' रत्नप्रभा पृथिवी संबन्धि नैरयि केषु - 'उववज्जित्तए' उत्पत्तुम्-उत्पत्तये, ‘से णं भंते !' सः-पर्याप्तासंज्ञिपश्चेन्द्रिय तियग्योनिको जीवः खलु भदन्त ! 'केवइयकालहिइएसु उपवजेन्ना' कियत्काल स्थितिकेषु नैरयिकेषु उत्पधेत ? भगवानाह-'गोयमा!' हे गौतम ! 'जहन्नेणे' अन्तर्मुहूर्त अधिक दश हजार वर्ष तक और 'उकोसेणं पुन्चकोडी दसहि वाससहस्सेहि अन्भहियाई उत्कृष्ट से एक पूर्वकोटि अधिक दश हजार वर्षे तक उस गति का सेवन करता है अर्थात् गमनागमनकरता है । २० ___ अब गौतम प्रभु से ऐसा पूछते हैं-'पज्जत्तप्रसन्निपंचिंदियतिरिक्ख• जोणिए णं भंते' हे भदन्त ! जो पर्याप्त असंज्ञी पञ्चेन्द्रिय तिर्यश्च योनिक जीव 'जे भविए उक्कोसकालहिह एसु रयणप्पभापुढवीनेरइएस्सु उपजिजसए' उत्कृष्ट स्थिति वाले रत्नप्रभा पृथिवी के नैरखिकों में उत्पन्न होने के योग्य है-'से णं भते! केवइयकालद्विइएसु उववज्जा' वह कितने कालकी स्थितिवाले नैर यिकों में उत्पन्न होता है ? इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं
२ वर्ष सुधी भने. 'उकोसेणं पुवकाडी दसहि वाससहस्सेहि अमहियाइ' ઉત્કૃષ્ટથી એક પૂર્વકેટિ અધિક દસ હજાર વર્ષ સુધી તે ગતિનું સેવન કરે छ. अर्थात् गमना गमन-म१२ ११२ रे छे २०
वे गौतमस्वामी प्रसुन मे पूछे छ है-'पज्जत्तअसन्निपचि दियतिरि. खजोणिए गं भंते'मापन पर्याप्त मसज्ञी पायन्द्रिय तिय ययालिवाणे २ 04 'जे भविए उक्कोसकालदिइएसु रयणप्पभापुढवीनेरइप्सु उववज्जित्तए' . સ્ટસ્થિતિવાળા રત્નપ્રભા પૃવિના નૈરયિકમાં ઉત્પન્ન થવાને ચગ્ય છે, 'से णं भंते ! केवइयकालदिइए सु उववज्जेज्जा' मा आनी स्थितिवाणा નરયિમાં ઉત્પન્ન થાય છે ? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં મહાવીર પ્રભુ કહે છે કે