________________
३१८
भगवतीसूत्रे
तेषाम् एएसि णं' एतेषाम् आलुकादारभ्य वीजरुहान्तानां साधारणशरीरखादरवनस्पतिविशेषाणां खलु 'जे जीवा' ये जीवाः 'मूळताए वकसंति' - मूलतया - मूलस्वरूपेण अवक्रामन्ति - समुत्पन्ना भवन्ति इत्यर्थः, ते जीवाः किं नारकेभ्य आगच्छन्ति तिर्यग्भ्यो देवेभ्यो वा आगत्य समुत्पद्यन्ते इति प्रश्नः । ' एवं मूलादीया दस उद्देसमा कायया वसवगसरिसा' एवमत्रापि मूलादिका दश उद्देशकाः कर्तव्याः वंशवर्गसदृशाः, यथा वंशवर्गे दश उद्देशकाः कथिता स्तथा आर्द्रकमूलकवर्गेऽपि दशोदेशका मूलकन्दादिका वक्तव्याः । वंशवर्गापेक्षया यद्वैलक्षण्यम् आलुक मूलकवर्गे तद्दर्शयति 'नवरं' इत्यादि, 'नवरं परिमाणं' नवरम् परिमाणम् 'जहन्नेण एको वा दोवा, दिन्नि वा' जघन्येन एको वाः द्वौ वा त्रयो वा 'उक्कोरुहा ये जो साधारण शरीर वाली, एवं बादर शरीरवाली वनस्पतियाँ हैं सो इन वनस्पतियों के मूलरूप से जो जीव उत्पन्न होते हैं वे जीव वहां कहां से आकरके उत्पन्न होते हैं ? क्या नारकों से आकरके उत्पन्न होते हैं अथवा तिर्यंचों से आकरके उत्पन्न होते हैं ? अथवा मनुष्यों से आकरके उत्पन्न होते हैं ? अथवा देवों से आकर के उत्पन्न होते हैं ? इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं - ' एवं मूलादीया दस उद्देसगा कायच्या बंसवगणसरिता' हे गौतम! यहां पर वंशवर्ग के जैसे मूलादिक दश उद्देशक कहना चाहिये अर्थात् जैसे वंशवर्ग में दशमूलादिक उद्देश कहे गये हैं उसी प्रकार से इस आर्द्रक मूलवर्ग में भी दश सूलादिक उद्देशक कहना चाहिये वंशवर्ग की अपेक्षा इस आलुक मूल वर्ग में जो भिन्नता है वह 'नवर' परिमाणं जहन्नेणं०' इस पाठ
અધી સાધારણ શરીરવાળી અને માદર શરીરવાળા વનસ્પતિયા છે, આ વનસ્પતિના મૂળ રૂપે જે જીવા ઉત્પન્ન થાય છે, તે જીવા ત્યાં કચથી આવીને ઉત્પન્ન થાય છે ? તે નરકમાંથી આવીને ત્યાં ઉત્પન્ન થાય છે ? અથવા તિર્યંચામાંથી આવીને ત્યાં ઉત્પન્ન થાય છે ? અથવા મનુષ્યે માંથી આવીને ત્યાં ઉત્પન્ન થાય છે ? અથવા દેવામાંથી આવીને ત્યાં ઉત્પન્ન थाय छे ? या प्रश्नना उत्तरभां अलु है - 'एव' मूत्रादीया दख उद्देगा कायन्त्रा वसवशासरिसा' हे गौतम् ! वंशवर्ग' प्रमा अडियां पशु भूज વગેરે સખખી દસ ઉદ્દેશાએ કહી લેવા અર્થાત્ વશગમાં મૂત્ર વિગેરેના જે પ્રમાણે દસ ઉદ્દેશાએ કહ્યા છે, એજ રીતે આ આર્દ્રાદિ મૂળ વર્ગમાં પણ મૂળ વિગેરે સબધી ઇસ ઉદ્દેશાએ સમજી લેવા. આ આલુક મૂળા वर्गमां वशवर्ग ४२ २३२ छे, ते 'नवर' परिमाणं जहन्नेणं.' मा પાઠ દ્વારા સૂત્રકાર પ્રગટ કરે છે.આનુ પરિણામ જઘન્યથી એક સમયમાં