________________
भगवतीखने जघन्येन अन्तर्मुहूर्तम् , उत्कर्षेण नर्पपृथ्वस्वम्, शेपं नदेन तदेवं दन्त ! तदेवं भदन्त ! इति ।।मु०१॥
टीका--अह भंते' अथ भदन्त ! 'पूqाली' पूरफलिका, कालिंगी' कालिजीवल्ली विशेषः 'तरवृज' इति प्रसिद्धस्य फलविशेषस्य दल्ली 'तुंबिका, 'त उसी' त्रपुषी 'ककडी' इति लोकपसिद्धफलरय दल्ली, 'एलचालुकी' एलालुंगी 'बालोल' इति फलिकाया वल्ली, 'एवं पदाणि' एवं पदानि-एतानि पदानि 'छिदियमाणि नेतव्यानि-त्यक्तव्यानि शेषाणि-'पण्णवणागाहानुसारेण जहा तालवग्गो' प्रज्ञापनाया गाथानुसारेण वक्तव्यानि यथा तालवर्गे-तालवर्गवक्तव्यतावत् मूलादारभ्य बीमान्तपर्यन्तं वक्तव्यम्, प्रज्ञाएनागायोक्ताः वल्ल पाक्रियत्पर्यन्तं ग्राहयाः? तत्राह-'जाव' इत्यादि, 'जाव' यावत् 'दहि फोल्ला कागणि मोकलिश्रमोंदीण' दधिफुल्ला काकिणी मोकली अवोन्दीनाम् 'एएसिणे' एतेषां पूगफलकाद् आरभ्य अयोन्दिपर्यन्तानां वल्ली जातीयवनस्पतिविशेषाणां खलु ये जीवाः, 'मूलत्ताए वकमंति' मूलस्वरूपेण अवक्रामन्ति-समुत्पधन्ते ते जीवाः कृत?-कस्मात् स्थानात् आगत्य अत्र मूलादौ समुत्पद्यन्ते इति प्रश्नः । 'एवं मूलादीया दस उद्देसमा कायया जहा तालबग्गे' एवं मूलादिका दशोदेशकाः कर्तव्याः यथा
टीकार्थ- हे भदन्त ! पूमफली-पूसफलिका, कालिङ्गी-तरबूज की बेल, तुम्बी-तुम्बिका की बेल, पुषी-ककडी की चेल, एलवालंकी-सेम की बेल, तथा प्रज्ञापना सूत्र की गाथा के अनुसार ताडवर्ग में कथित यावत् दधिफोल्ला, काकिणी, मोहल्ली और अर्कयोन्दी-इन सब बेलों के मूलरूप से जो जीव उत्पन्न होते हैं-वे वहां कहां से आकरके उत्पन्न होते हैं ? ऐसे इस प्रश्न के उत्तर में प्रभु कहते हैं-'एवं मूलादीया दस उद्देसगा कायव्वा जहा तालबग्गे' हे गौतम ! यहां पर भी मूलादिक दश उद्देशक कहना चाहिये-जैसे कि वे ताडवर्ग में कहे गये
हा- मसवान् पूससी-पूसति सि-3मुयना भी, બીલ, તુંબડીની વેલ, ત્રપુષી–ાડીની વેલ એલવાલુંકી-સેમની વેલ, તથા પ્રજ્ઞાપના સૂત્રમાં કહેલ ગાથા પ્રમાણે તાડવર્ગમાં કહેલ યાવત્ દષિકેલા કાકિણી મેલી અને અબે દી–આ તમામ વેલેના મૂળરૂપથી જે જીવે “ઉત્પન્ન થાય છે, તે જ ત્યાં ક્યાંથી આવીને ઉત્પન્ન થાય છે ? આ प्रश्न उत्तरमा प्रभु ४ छे ४- एवं मूलादीया दस उद्देसगा कायव्वा जहा રાઇવ” હે ગૌતમ! આ વિષયમાં પણ મૂળ વિગેરે સંબંધી દસ ઉદેશાઓ