Page Text
________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श०२२ व. १ सू० १ वलयवनस्पतिमूलगत जीवोत्प०नि०युकेषु मूलादिशाखा तपश्चोदेश केषु 'देवो न उचचज्जह' देवो नोश्पद्यते, मूला दिशाखान्तपञ्चस्थाने देवानामुत्पत्तिर्न भवति, अनेन मवाला दिपञ्चस्थानेषु देवों त्यत्ति नीति सिद्धम्' अनुमस्थानेषु देवोत्पत्तेरनभ्युपगमात् शुभेष्वेव स्थानेषु देवोत्पत्तेरिति । यद्यपि शालिवपि मूलादौ देवोत्पत्ते निषेधः कृत इहापि तदेव निषिध्यते इति न वैलक्षण्यं किन्तु समत्वमेव, तथापि - एतावदंशे समश्वेऽपि वैलक्षण्यस्य सद्भावो विद्यते एव, तथाहि शालिकवर्गे पुष्पादौ देवोत्पत्तिः कथिता इह तु प्रवालादारभ्य वीजान्तेषु पञ्चसु स्थानेषु देवोत्पत्तेर प्रतिपादनादस्त्येव बैलक्षण्यम्, अपि च इदमपि नानाम् 'तिनि लेस्ताथो' तिस्रो लेगः स्कन्ध, त्वक् और शाखा इन पांच उद्देशकों में देवों की उत्पत्ति होने का अभाव कहा गया है, अतः इस कथन से प्रवाल, पत्र पुष्प, फल बीज इन उद्देशकों में देवों की उत्पति होती है ऐसी बात सिद्ध हो जाती है देवों की उस अशुभस्थानों में नहीं होती है-किन्तु शुभ स्थानों में ही होती है - यद्यपि शालिवर्ग आदि वर्गों में मूल आदिकों में देवों की उत्पत्ति होने का निषेध किया ही गया है और यहां पर भी वही बात कही गई है अतः इससे कुछ भिन्नता तो आती नहीं है इस कथन में - समानता ही आती है अतः फिर इसके कहने की क्या आवश्यकता पड़ी ? तो इसका उत्तर ऐसा है कि इतने अंशमें भले ही समानता रहे, तब भी विलक्षणता का तो सद्भाव है ही जैसे- शालिक वर्ग में पुष्प आदि स्थानों में देवों की उत्पत्ति कही गई है और यहां प्रवाल से लेकर बीजान्त पांच स्थानों में देवों की उत्पत्ति कही जाने
સ્કંધ ત્વક્ અને શાખા આ પાંચ ઉદ્દેશાઓમાં દેવાની ઉત્પત્તિના અભાવ કહેલ છે. જેથી આ કથનથી પ્રવાલ, પત્ર, પુષ્પ ફળ અને ખીજ આ ઉદ્દેશો શામેમાં દેવાની ઉત્પત્તિ થાય છે. એ વાત સિદ્ધ છે દેવેાની ઉત્પત્તિ અશુભ સ્થાનામાં થતી નથી. પરતુ શુભ સ્થાનેામાંજ થાય છે. જો કે શાલી વિગેરે વર્ગમાં મૂળ વિગેરેમાં દેવાની ઉત્પત્તિ થવાના નિષેધ કરેલ છે, અને અહિયાં પણ એજ વાત કહી છે. જેથી આમાં કાંઈ જુદાપણું આવતુ નેથી. આ કથનમાં સરખાપણું જ આવે છે. તેા પછી પાછુ આ કથન કહેવાની શી જરૂર પડી ? આ શંકા ના પ્રત્યુત્તર એ છે કે માટલા અંશમાં સરખા પણું ભલે હાય તેા પણુ વિલક્ષણુપણુ તા છે જ જેમકે-શાલી વિગેર વગ માં પુષ્પ વગેરે સ્થાનામાં દૈવાની ઉત્પત્તિ કહી છે, અને અહિયાં પ્રવાલથી લઈને ખીજ સુધીના પાંચ સ્થાનામાં દેવાની ઉત્પત્તિ કહેવામાં
भ० ३७
| SR No. | 009324 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 14 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1970 |
| Total Pages | 683 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 42 MB |