________________
भगवतीसूत्रे प्रमादवताराधना न भवति यतो लब्ध्युपजीवजंघाचारणञ्चारित्रस्य आराधको 'नभवतीति भावः । ' से णं तस्स ठाणस्स आलोइयपडिक्कंते कालं करेइ' स 'जङ्घाचारणः खलु तस्य गमनागमनस्थानस्य आलोचितमतिक्रान्तः सन् कार्ल करोति तदा - 'अत्थि तस्स आराहणा' अस्ति तस्य - जंघाचारणस्याराधना भवति स चारित्राराधक इति 'सेवं भंते ! सेवं भंते! त्ति जाव विहरई' तदेवं भदन्त ! तदेवं भदन्त ! इति यावद्विहरति, हे भदन्त ! विद्याचारणजंघाचारयोर्गतिसाम
राधकत्वानाराधकत्वविषये यत् देवानुप्रियेण कथितं तत् एवमेव सर्वथा
५
२०६
-वाले का यदि उन उन स्थानों की आलोचना एवं प्रतिक्रमण किये विना मरण हो जाता है तो उसके चारित्राराधना होती है या उसकी विराधना होती है ? तो इसके उत्तर में कहा गया है कि उसके चारित्राराधना नहीं होती है क्योंकि लब्धि का उपयोग करना यह प्रमाद है प्रमादवाले के वारिराधना होती नहीं है इसलिये लब्ध्युपजीवी जंघा चारण चारित्र का आराधक नहीं होता है । 'से णं तस्स ठाणस्स आलोइयपडिक्कते कालं करेह अत्थि तस्स आराहणा' और यदि वह उस गमनागमनरूप स्थान की आलोचना एवं प्रतिक्रमण कर लेता है और फिर काल धर्मगत होता है। तो उस जंघाचारणमुनि के चान्त्रि की आराधना होती है 'सेवं भंते ! सेवं भंते ! जाव विहरह' हे भदन्त ! विद्याचारण और जंघाचारण गतिसामर्थ्य एवं आराधक अनाराधकके विषय में जो आप देवानुप्रिय ने
વાળા તે જ ઘાચારયુ લબ્ધિવાળા વિગેરેનુ જો તે તે સ્થાનાની, આલેાચના અને પ્રતિક્રમણ કર્યાં વગર મરણુ થાય તે તેને ચારિત્રની આરાધના થાય છે ? કે તેની વિરાધના થાય છે ? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે તેને ચારિત્રારાધના થતી નથી. કેમકે લબ્ધિના ઉપચૈાગ કરવા તે પ્રમાદ છે, પ્રમાદવાળાને ચારિત્રારાધના થતી નથી. તેથી सम्धिथी पलवी धायारण यास्त्रिना' आराध होतो नंथी. 'से णं तस्व ठाणस्स आलोइयपडिक्कंते काल करेइ अत्थि तरस आराहणा' ले तेथेो भवा આવવાના સ્થાનની લેાચના અને પ્રતિક્રમણુ કરી લે છે, અને તે પછી કાળધમ પામે છે તેા એ જ ધાચરણ મુનિના ચારિત્રની આરાધના થાય છે. 'सेव' भंते सेव' भंते 'त्ति जाव विहरई' हे भगवन् विद्यायार भने - બ્રાચારણના ગતિના સામર્થ્ય અને આરાધક અને અનારાધકના વિષયમાં આપ દેવાનુપ્રિયે જે નિરૂપણ કર્યું છે તે સઘળુ' કથન એજ પ્રમાણે છે,