________________
भगवतीय मुख्यविशेष्यास्निग्धलक्षविशेषणको द्वितीया, स्निग्धमुख्यविशेष्यकशीतोष्णविशेषणकस्तृतीयः, रूक्षमुख्यविशेष्यमशीतोष्णविशेषणकश्चतुर्थः, चतुर्वपि विशेषणयोरेकत्वानेकत्वाभ्यां परस्परव्यत्यासेन चत्वारो भङ्गा भवन्ति, तदेवं सर्वसंकलनया पोडशभङ्गाः स्पर्शत्रयमधिकृत्य भवन्ति इति । 'जइ चउफासे' यदि चतुःस्पर्शः, चतुःप्रदेशिका स्कन्धस्तदा इयं विभागव्यवस्था-'देसे सीए देसे उसिणे देसे निद्धे देसे लक्खे' देशः शीतो देश उष्णो देशः स्निग्धो देशो रूक्षः बनते हैं । शीतस्पर्श को मुख्य करके और स्निग्ध रूक्षको उसके साथ योजित करके सर्व प्रथम अंग बना है उष्ण स्पर्शको मुख्यतावाला और स्निग्धलक्षप विशेषणशाला हितीय भंग बना है स्निग्ध स्पर्श की मुख्यताबाला और शीन उष्ण पर्शरूप विशेषणवाला तृतीय भंग बना है लथा रुक्ष स्पर्श की मुख्यलाबाला एवं शीत उष्ण स्पर्शरूपविशेष. जोयाला चतुर्थ भंग बना है। इनमें प्रत्येक अंग में विशेषणों की एकतो और अनेकता को लेकर ४-४ अधान्तर भंग और हुए हैं इस प्रकार से सब मिलकर ये पूरे १६ भंग हो जाते हैं 'जह चउफाले' यदि यह चतुः प्रदेशिक स्कन्ध चार स्पशों वाला होना है तो उसमें इस प्रकार से विभाग भंग व्यवस्था होती-हेले सीए देले उसिणे देसे निद्ध देसे लुक्खे' एक देश में वह शीत हो सकता है एक देश में वह उष्ण हो सकता है एक देश में वह स्निग्ध हो सकता है और एकदेश में वह આમાં ઠંડા સ્પર્શને મુખ્ય બનાવીને અને તેની સાથે સ્નિગ્ધ-ચિકણું અને રૂક્ષ સ્પર્શને યોજીને પહેલે ભંગ બન્યા છે. ઉષ્ણ સ્પર્શને મુખ્ય બનાવીને તથા સ્નિગ્ધ-ચિકણું અને રૂક્ષ સ્પર્શને જવાથી બીજો ભંગ બને છે ૨ સ્નિગ્ધ-ચિકણું સ્પશને મુખ્ય બનાવીને તથા ઠંડા અને ઉપણ સ્પર્શને તેમાં
જીને ત્રીજો ભંગ કહ્યો છે. ૩ તથા રૂક્ષ સ્પર્શને મુય બનાવીને અને ઠડા અને ૬ણ સ્પર્શને તેની સાથે જીને ચે ભંગ કહ્યો છે. ૪ આ પ્રત્યેક અંગોમાં વિશેષના એકપણું અને અનેકપણાને લઈને દરેકના ૪-૪ ચાર ચાર અવાન્તર ભંગ બીજા બને છે. એ રીતે બધા મળીને પૂરા સોળ ભેગો થઈ જાય છે.
हुवे या२ २५शवाणाधना स मताव छ. 'जइ चउफासे' न त ચાર પ્રદેશી ઔધ ૨ ૨ સ્પશેવાળો હોય છે. તે તે ભાગોને વિભાગ આ नाय BAL प्रमाणे मन छ 'देसे सीए देसे उरिणे देसे निद्धे देसे लुक्खे' તે એક દેશમાં કડા સ્પર્શવાળો હોય છે. એક દેશમાં ગરમસ્પર્શવાળો હાય છે. એક દેશમાં સ્નિગ્ધ-ચિકણ સ્પર્શવાળ હોય છે અને એકદેશમાં રૂક્ષ-લુખા સ્પર્શવાળો હોય છે. આ પ્રમાણે આ પહેલા ભંગ કહ્યો છે. ૧