________________
भगवतीसूत्र स्निग्धा देशा खक्षा इति चतुर्थः, संकलनया चत्वारो भंगाः। 'सव्वे निद्धे देसे सीए देसे उसिणे' सर्वः स्निग्धो देशः शीतो देशः उष्णः, अत्रापि चत्वारो भंगा इस प्रकार से है--'सर्वः उष्णः देशः स्निग्धः, देशा रूक्षा' यहां तृतीय पद को बहुवचन में रखा गया है अतः समस्त देशों में वह उष्ण हो सकता है एकदेश-एकप्रदेश में वह स्निग्ध हो सकता है और ३ प्रदेशों में वह रूक्ष हो सकता है २ 'सर्वः उष्णाः, देशाः स्निग्धाः देशः रुक्षः' ऐसा यह तृतीय भंग है यहां द्वितीय पद को बहुवचनान्त किया गया है सर्वदेश में वह उष्ण हो सकता है तीन परमाणुरूप अनेक देशों में यह स्निग्ध हो सकता है और एक परमाणुरूप एकदेश में वह रूक्ष हो सकता है ३ - 'सर्वः उष्णः देशाः स्निग्धाः देशाः रूक्षाः' ऐसा यह चतुर्थ भंग है इसमें वह अपने समस्त अंशों में उष्ण हो सकता है भिन्न परिणमन वाले अपने भिन्न अनेक देशों में वह स्निग्ध हो सकता है और भिन्न परिणमन वाले अपने दूसरे अनेक देशों में वह रूक्ष हो सकता है । अब स्निग्ध पद को प्रधान रख कर उसके साथ शीत और उष्ण को योजित करके जो चार अंग बनते हैं वे इस प्रकार से हैं-'सव्वे निद्ध देसे सीए देसे उसिणे' वह चतुः प्रदेशिक स्कन्ध सर्वदेश में स्निग्ध हो सकता है બધા દેશોમાં તે ઉષ્ણ રાશિવાળ હોય છે. એક દેશમાં તે સ્નિગ્ધ-ચિકણા સ્પર્શવાળ હોય છે તથા ત્રણ પ્રદેશમાં રૂક્ષ સ્પર્શવાળ હોય છે. આ રીતે બીજો ભંગ કહ્યો છે. ૨
'सर्वः उष्णः देशः स्निग्धाः देशाः रूक्षः' मा श्री Anwi पाताना સઘળા દેશમાં ઉષ્ણસ્પશવાળ હોય છે. ત્રણ પરમાણુરૂપ અનેક દેશોમાં તે સ્તિથ સ્પર્શવાળ હોય છે તથા એક પરમાણુરૂપ એકદેશમાં તે રૂક્ષ पए डाय छ 3 'सर्वः उष्णः देशाः स्निग्धाः देशाः रूक्षा:' मा व्यथा मां તે પિતાના બધા અંશમાં ઉણુ સ્પર્શવાળો હોઈ શકે છે. ભિન પરિણામ વાળા જુદા દેશમાં તે સ્નિગ્ધ-ચિકણ સ્પર્શવાળ હોઈ શકે છે. અને ભિન પરિણામવાળા પિતાના બીજા અનેક દેશોમાં રૂક્ષ હોઈ શકે છે. આ રીતે થિ ભંગ કહો છે. ૪ હવે સ્નિગ્ધ પદને મુખ્ય બનાવીને તેની સાથે ઠંડા અને ઉણુ સ્પર્શને જીને જે ચાર ભંગ બને છે તે બતાવવામાં આવે 2.-'सव्वे निद्धे देसे सीए देसे उसिणे' ते या२प्रदेशवाणा २३ पाताना
