Page Text
________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श०१८ उ०१ सू०२ चरमाचरमत्वे भवसिद्धिकद्वारम् ५९३ अनाहारको जीवोऽनाहारका सिद्धश्च इत्येवम् आलापद्वयम् 'सेसहाणेसु एगत्तपुहुत्तेणं जहा आहारओं' शेपस्थानेषु एकत्वपृथक्त्वेन यथा आहारका, शेषस्थानेषु नारकादिपदेषु एकत्यपृथक्त्वाभ्यामपि यथा आहारक स्तथा स्याचरमः स्यादचरमः, यो नारकादित्वेन अनाहारकत्वं न पुनलप्रयते स चरमः, यस्तु अनाहारफत्वं पुनर्लप्स्यते सोऽचरम इति भावः २ । भरसिद्धिकद्वारे भवसिद्धिओ जीवपदे एगत्तपुहुत्तेणं चरिमे नो अचरिमे' भवसिद्धिको जीवपदे एकत्वपृथक्त्वेन चरमो नो अचरमा, भवसिद्धिको जीयो भवसिद्धिकत्वेन रूपेण चरमः सिद्धिगमनेन भवसिद्धिकत्वस्य चरमत्वमाप्तेः, एतच्च भवसिद्धिकाः सर्वेऽपि जीवाः सिद्धि अनाहारक जीव और अनाहारक सिद्ध इस प्रकार से दो आलापक हैं। 'सेकष्टाणे एगत्तहुत्तेणं जहा आहारओ' शेषस्थानों में-नारकादि पदों में-एकत्व को और पृथक्त्व बहुवचन को लेकर जैला आहारक के विषय में कदाचित् चरमता कदाचित् अचरमता का कथन किया गया है । उस्ली प्रकार से जो जीव नारकादिरूप से अनाहारक अवस्था को पुनः प्राप्त नहीं करेगा, वह चरम है और जो अनाहारक अवस्था को पुनः प्राप्त करेगा वह अचरम है। २, भवसिद्धिक द्वारमें 'मवसिद्धिओ जीवपदे एगत्तपुहुत्तणं चरिमे नो अचरिमे' भवसिद्धिक जीव पद में एकत्वपृथक्त्व में एकवचन में बहुवचन में चरम है अचरम है नहीं है । इसका तात्पर्य ऐसा है कि अवसिद्धिक जीव अवसिद्धिकरूप से चरम इललिये है कि सिद्धिप्राप्ति द्वारा अवसिद्धिकता की વાળા જવ જ ગ્રહણ થયાં છે. અનાહારક જીવ અને સિદ્ધ એ બને એકવચનથી અને બહુવચનથી ચરમ નથી પરંતુ અચરમ જ છે. અનાહારક જીવ અને અનાહારક સિદ્ધ એ રીતે બે આલાપક બને છે. "सेसटाणेसु एगत्तपुहुत्तेणं जहा आहारओ" पाश्रीन स्थानोमां-नाहिपहीमा -એક વચન અને બહુ વચનથી આહારના વિષયમાં જે પ્રમાણે કદાચિત ચરમતા અને કદાચિત અચરમતાનું કથન કર્યું છે તે જ પ્રમાણે જે જીવ નારકાદિપણાથી અનાહારક અવસ્થા ફરી પ્રાપ્ત નહીં કરે તે ચરમ છે. અને અનાહારક અવસ્થા જે ફરીથી પ્રાપ્ત કરશે તે અચરમ છે.
3 सिद्धिदारभा-"भवसिद्धिओ-जीवपदे एगत्तपुहुत्तेणं चरिमे नो अचरिमे" ससिद्धि 4 ५४मां मे वयन भने पहुक्यनी-यरम છે. અચરમ નથી. કહેવાનું તાત્પર્ય એ છે કે ભવસિદ્ધિકરૂપથી ચરમ એ માટે કહેવાય છે કે સિદ્ધિની પ્રાપ્તિથી તે ભવસિદ્ધિકપણાની ચરમતાને પ્રાપ્ત
भ० ७५
| SR No. | 009322 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 12 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1968 |
| Total Pages | 714 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 45 MB |