Bhagwati Sutra Part 12

SR No.: 009322
Original Sutra Author: N/A
Author: Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
Publication Year: 1968
Total Pages: 714
Language: Hindi, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari & agam_bhagwati
File Size: 45 MB

Page 58

भवगतीं
૮
प्रमादात्मकं कारणमा साथ जीवस्याधिकरणीत्वमधिकरणत्वं च भवतीत्यर्यः, अत्राहारकशरीरं संयमयतामेव, तत्राविरतेरभावेपि ममादकारणकमेवाधिकरणित्वादिकं ज्ञातव्यमिति भावः । 'से ते द्वेण जात्र अहिगरणंपि' तत् तेनार्थेन यावत् अधिकरणमपि । एवं मणुस्से वि' एवं मनुष्येपि, एवमनेनैव प्रकारेण मनुष्य संबन्धेपि आहारशरीरविषये विचारः कर्तव्यः, प्रथमतः सर्वोपि प्रश्नः सामान्यतो जीवविषयः तदनु दंडकक्रमेण प्रश्नो भवति, मनुष्यदण्डके आहारकशरीरं मनुष्यस्त्र भवति अत उक्तम् 'एवं मणुसे वि' अत्र चाविरतेरभावादविरतिर्नाधिकरणं किंतु प्रमादात्मकमेवाधिकरणं, तेन प्रमादात्मकाधिकरणेनैत्र मनुष्यजीवोऽषि - करणी अधिकरणस्वरूपश्च भवतीति भावः । ' तेयासरीर' जहा ओरालियं' तैजस निर्वतना करते हुए जीव के यद्यपि अविरति निमित्तक अधिकरणीरूपता एवं अधिकरण रूपता नहीं है परन्तु फिर भी उसमें प्रमाद निमित्तक अधिकरणी रूपता और अधिकरणरूपता है क्योंकि यह आहारकशरीर ६ गुणस्थानवर्ती संयमशाली जीवों के ही होता है। और वहां प्रमाद है हो 'एवं मणुस्सेवि' इसी प्रकार से मनुष्य के संबंध में भी आहारकशरीर के विषय में विचार कर लेना चाहिये पहिले से समस्त प्रश्न सामान्यतः जीव के विषय में किये गये हैं । इसके बाद दण्डक क्रम से प्रश्न होता है मनुष्पदण्डक में आहारक शरीर मनुष्य के ही होता है, अतः ऐसा कहा है- 'एवं मणुस्से वि' यहां अविरति ' अभाव से अविरति अधिकरण नहीं है किन्तु प्रमादात्मक ही अधिकरण है । इस प्रमादात्मक अधिकरण से ही मनुष्य जीव अधिकरणरूप है । 'तेपासरीरं जहा
મનાવતા જીવને જો કે અવિરતિ નિમત્તવાળુ અધિકરણી પણુ અને અધિકરણ પણ હાતુ નથી પરન્તુ તેમાં પ્રમાદ નિમિત્તવાળુ અધિકરણી પણુ અને અધિકરણ પણુ છે. કેમકે આ આહારગ શરીર છઠ્ઠા ગુણસ્થાનમાં રહેલા संयमशाली लवान होय छे. याने त्यां प्रभाह छे " एवं मणुस्से वि " એજ રીતે મનુષ્યના સંબંધમાં પશુ આહારગ શરીરના વિષયમાં સમજી લેવું.
પહેલાં તમામ પ્રશ્ના સામાન્ય રીતે જીવના વિષયમાં કર્યાં છે તે પછી દ'ડકના ક્રમથી પ્રશ્ન થાય છે. મનુષ્ય દંડકમાં આહારકશરીર મનુષ્યને જ होय छे मेथी येवु छे " एवं मणुस्से वि" मे प्रमाये मनुष्यभां સમજી લેવુ' અહિંયા અવિરતિના અભાવથી અવિરતિ અધિકરણ નથી પરંતુ પ્રસાદાત્મક જ અધિકરણ છે. આ પ્રમાદાત્મક અધિકરણથી જ મનુષ્ય જીવ अधिरथी छे भने अधि२ ३५ पशु छे, “तेया सरीर' जहा ओराखियं "