________________
४४४
भगवती न्द्रियचलना श्रोत्रेन्द्रियचलनेति । भगवानाह-'गोयमा' इत्यादि । 'गोयमा' हे गौतम ! 'जणं जीवा सोइंदिए वट्टमाणा' यत् खलु यस्मात्कारणात् जीवा: श्रोत्रेन्द्रिये वर्तमानाः 'सोइंदियपाओग्गाई' श्रोत्रेन्द्रियमायोग्यानि द्रव्याणि 'सोइंदियत्ताए परिणामेमाणा' श्रोत्रेन्द्रियतया-श्रोत्रेन्द्रियरूपेण परिणमयन्तः 'सोइंदियचलणं चलिंसु वा श्रोत्रन्द्रिय चलनामचलन् वा 'चलंति वा चलिस्संति वा' चलन्ति वा चलिष्यन्ति वा 'से तेणद्वेणं एवं वुच्चइ सोइंदियचलणा २' तत् तेनार्थेन एवमुच्यते श्रोत्रेन्द्रियचलना २ इति । 'एवं जाव फासें दियचलणा' एवम् अनेनैव प्रकारेण यावत् चक्षुरिन्द्रिय-घ्राणेन्द्रिय-रसनेन्द्रियस्पर्शनेन्द्रिय चलना आलापप्रकारश्चेत्थम् ‘से केणटेणं भंते ! एवं बुच्चइ फार्सिदियचलणा २
अब सूत्रकार इन्द्रिय विषय में चलना सूत्र कहते हैंसे केण?णं भते । एवं वुच्चई लोइंदियचलणा २' हे भदन्त! श्रोत्रेन्द्रिय चलना ऐसा नाम किस कारण हुआ है ? इसके उत्तर में प्रभु कहते है-'जंणं जीवा लोइंदिए बमाणा सोइदियपाओग्गाई दव्याइसोइंदियत्ताए परिणामेमाणा सोइं दियचलणं चलिंसु वा, चलंति वा चलिस्संति वा हे गौतम ! जिस कारण से श्रोत्रेन्द्रिय में वर्तमान जीव श्रोत्रेन्द्रिय के, प्रायोग्य द्रव्यों को श्रोत्रेन्द्रिय के रूप में परिणमाते हुए श्रोत्रेन्द्रिय चलना को करते हैं-यह चलना उन जीवों ने पहिले भी की है वर्तमान में भी करते हैं और आगे भी करेंगे । 'से तेणटेणं एवं वुच्चइ सोइंदियचलणा २' इसी कारण से ऐसी चलना का नाम श्रोत्रेन्द्रिय चलना ऐसा हुआ है ? 'एवं जाव फासिदिय चलणा' इसी प्रकार से चाहन्द्रियचलना, घ्राणेन्द्रियचलना और रसनेन्द्रिय चलना के नाम होने में कथन जानना चाहिये-इस विषय में नाम शारथी यु छ तना उत्तरमा प्रभु के है “जं गं जीवा सोइंदिए वट्टमाणा सोइंदियांपाओगगाई दबाई सोइंदियत्ताए :परिणामेमाणा सोईदियचलणाणं चलिंसु वा चंति वा चलिस्संति वा" गौतम ! 2 रथी શ્રોત્રેન્દ્રિયમાં રહેનારા છ શ્રોત્રઈન્દ્રિયના પ્રાગ્ય દ્રને શ્રોત્રઈન્દ્રિયના રૂપમાં પરિણમાવતા શ્રોત્રઈન્દ્રિય ચલના કરે છે. આ ચલના તે જીએ ભૂતકાળમાં કરી હતી. વર્તમાન કાળમાં કરે છે અને भविष्य मा ४२शे. “से तेणद्वेणं एव वुच्चइ सोइदियचलणा(२)" ते કારણથી આવી ચલનાનું નામ શ્રોત્ર ઈન્દ્રિય ચલના એ પ્રમાણે થયું છે. "एवं जाव फासिंदियचलणा' मे रीते यक्षु न्द्रिय सना,प्रा न्द्रियચલણ અને રસના ઈન્દ્રિય ચલનાના નામે થવાના સંબંધમાં સમજી લેવું. मा विषयमा माता५ २ मा प्रभारी छ. "से केणटेणं भंते ! एवं' वुचइ