________________
प्रमैचन्द्रिका टीका श० १० उ० २ सू० १ धर्मादिस्थितजीवादिनिरूपणम् ३८९ इत्यस्यायमर्थः संयतः धर्ममेव आश्रम स्वीकृत्य विहरति- तिष्ठति धर्मस्या श्रवणमेव धर्मे स्थितत्वं न तु 'धर्मे स्थितः' इत्यस्य उपवेशनमित्यर्थो भवति तस्य असंभवात् अननुभवाच्च न हि कस्यचिदपि भवति एवमनुभवो यह धर्मे धर्मोपरि तिष्ठामीति । 'असंजयः जाव पावकम्मे अधम्मे ठिए' असंयत यावत् पापकर्मा अधर्मे स्थितः अत्र यावत्पदेन 'अविरय अपडिहयपच्चक्खाय' इत्यन्तस्य संग्रहो भीति तथा च असंयताविरतामतिहतमत्या रूपातपापकर्मा इत्यर्थः । यत् अधम्मं चेत्र उपसंपज्जित्ता गं विहर' अधर्ममेव उपसंगद्य खलु विहरति उपसंपद्य स्वteer इत्यर्थः विहरति तिष्ठति, 'संजया संजय धम्माधम्मे ठिए संयता संयतो धर्माधर्मे स्थितः 'धम्माधम्मं उपसंपज्जित्ताणं विहरह' धर्माधर्ममुपसंबंध खलु विहरति । 'से तेहेणं गोयमा ! जाव ठिए' दत्तेनार्थेन गौतम ! यावत् धर्म में स्थित होना है । 'धर्मे स्थितः ' इसको अर्थ धर्म में बैठना ऐसा नहीं है- क्योंकि ऐसा अर्थ असंभव है । तथा स्वानुभवगम्य नहीं है । किसी को भी ऐसा अनुभव नहीं होता है कि मैं धर्म के ऊपर बैठा हूं 'असंजय० जाव पावकम्मे अधम्मे ठिए' तथा-जो जीव असंघत यावत् - अविरत है, प्रतिहत प्रत्याख्यातपापकर्मा नहीं है वह अधर्म में स्थित है । इसका तापर्य 'अधम्मं चेव उवसंपत्ति णं विहरह' ऐसा है- अर्थात् ऐसा जीव अधर्मरूप अविरति को ही स्वीकार किये रहता है । 'संजया संजए धमाधम्मे ठिए' जो जीव सक्तासंयत है वह धर्माधर्म में स्थित है सो इसका सारांश 'धम्माम्म उवसंपज्जिन्ताणं विहरङ्ग' ऐसा है - अर्थात् ऐसा जीव धर्माधर्मरूप देशविरतिवाला होता है। 'से तेणट्टेणं गोयमा ! जाव ठिए' इस कारण हे गौतम! मैंने ऐसा कहा है कि जो मनुष्य संयतादि विशेषणों वाला है वह धर्म में
અ ધમાં ખેસવુ' એવે। થતા નથી કેમકે તેવે અથ સ્વાનુભવ ગમ્ય નથી કાઈને પણ એવા અનુભવ થતા નથી કે હુ ધમ ઉપર બેઠો છું, કે धर्म पर सूतो छु' 'असंजय जाव पावकम्मे अधम्मे टिए' तथा लव अस યત છે યાવત્ અવિરત છે. પ્રતિહત પ્રત્યાખ્યાત પાપકમાં નથી તે અ મમાં સ્થિત तेनु तात्पर्य मे छे 'अधम्मं चेव उवसंपज्जित्ताणं विहरइ' अर्थात् सेवा व अधर्म ३५ अविरतिना स्वि२रे छे. 'संजया संजये धम्माधम्मे ठिए' ? જીવ સયતાસયત છે. તે ધર્માંધમાં સ્થિત છે, તેના સારાંશ ' धमाधम्म उवसंपज्जित्ता ण विहरई' मेवे छे. अर्थात् शेवो भव धर्माधर्भ ३५ देशविरति वाणो छे. 'से तेजद्वेणं गोयमा ! जाव ठिए' ते अरथी हे गौतम! में ोवु धु છે કે જે મનુષ્ય સયત વિગેરે વિશેષણેા વાળા છે. તે ધમ માં સ્થિત છે. અને અસયત