________________
३६२
भगवते
छाया -- कति खलु भदन्त ! शरीराणि मज्ञप्तानि गौतम ! पञ्च शरीराणि प्रज्ञप्तानि तद्यथा औदारिकं यावत् कार्मणम् । कति खलु भदन्त । इन्द्रियाणि प्रज्ञप्तानि पञ्च इन्द्रियाणि प्रज्ञप्तानि तद्यथा श्रोत्रेन्द्रियं यावत्स्पर्शनेन्द्रियम् । कतिविधः खलु भदन्त ! योगः प्रज्ञप्तः गौतम । त्रिविधो योगः प्रज्ञप्तः तद्यथा मनोयोगो वचोयोगः काययोगः । जीवः खलु भदन्त । औदारिकशरीरं निर्वर्त्तमानः कतिक्रियः गौतम ! स्यात् त्रिक्रियः स्यात् चतुः क्रियः स्यात् पञ्चक्रियः । एवं पृथिवीकायिका अपि एवं यावन्मनुष्याः । जीवाः खलु भदन्त । औदारिकशरीरं निर्वर्त्तमानाः कतिक्रियाः गौतम । त्रिक्रिया अपि चतुःक्रिया अपि पञ्च क्रिया अपि एवं पृथिवीकायिका अपि एवं यावन्मनुष्याः । एवं वैक्रियशरीरेणापि द्वौ दण्डको नवरम् यस्यास्ति वैक्रियशरीरम् एवं यावत् कार्मणशरीरम् । एवं श्रोत्रेन्द्रियम् यावत् स्पर्शनेन्द्रियम् एवं मनोयोगो वचोयोगः काययोगः यस्य यदस्ति तद् भणितव्यम् एते एकत्वपृथक्त्वाभ्यां षड् विंशतिर्दण्डकाः । कतिविधः खलु भदन्त ! भावः प्रज्ञप्तः गौतम ! षविधो भावः प्रज्ञप्तः तद्यथा औदयिक औपिशमिको यावत् सांनिपातिकः । अथ किं स औदयिकः औदयिको भावो द्विविधः प्रज्ञप्तः तद्यथा औदयिक उदय निष्पन्नश्च । एवमेतेनाभिलापेन यथाऽनुयोगद्वारे षड्नाम तथैव निरखशेषं भणितव्यम् यावत् स सांनिपातिको भावः । तदेवं भदन्त । तदेवं भदन्त । इति ॥ सू० ३॥
1
टीका - - ' कइ णं भंते !' कति खलु भदन्त ! 'सरीरगा पन्नत्ता' शरीराणि प्रज्ञतानि, केवलशरीरसंख्या विपयकोऽयं प्रश्नः, भगवानाह - 'गोयमा' इत्यादि ।
-क्रिया के अधिकार से ही शरीर, इन्द्रिय एवं योग इनमें क्रियानिरूपण के लिये सूत्रकार ' कइणं भते । सरीरगा पण्णत्ती' इस सूत्र को कहते हैं
'कणं भते । सरीरगा पण्णत्ता ? गोयमा । पंच सरीरगा पण्णत्ता' इत्यादि । टीकार्थ - इस सूत्र द्वारा गौतम ने प्रभु से ऐसा पूछा है 'कई भते ! सरीरगा पण्णत्ता' हे भदन्त ! शरीर कितने कहे गये हैं ? यह प्रश्न केवल शरीर संख्या के विषय में किया गया है। अतः प्रभु उत्तर
ક્રિયાના અધિકારથી જ શરીર, ઈંદ્રિય અને ચેાગમાં ક્રિયાનુ નિરૂપણુ ४२॥ भाटे “कइ णं भंते ! सरीरगा पण्णत्ता" थे सूत्र हे छे.
" कइ णं भंते ! सरीरगा पण्णत्ता" त्याहि
टीअर्थ - - " कइ णं भंते । सरीरगा पण्णत्ता" हे भगवन् शरीर डेटसा કહ્યાં છે ? આ પ્રશ્ન કેવળ શરીરની સંખ્યાના વિષયમાં કરવામાં આવ્યો છે