________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श० १३ उ० ४ सू० २ स्पर्शद्वारनिरूपणम् ५.३ जम्-सततदुःखजनकत्वात् , अमनोऽमम्-मनसः प्रतिकूलत्वात् , एतादृशं पृथिवी पर्श प्रत्यनुभवन्तो विहरन्ति, एवं-पूर्वोक्तरीत्यैव यावत्-शर्करामभापृथिवीनैरयिका, वालुकापमापृथिवी नैरयिकाः, पलपमापृथिवी नैरयिकाः, धूमप्रभाथिवीनैरयिकाः, तमामभापृथिवी नरयिकाः, अधासतमपृथिवीनरयिकाश्च अनिष्टम् , अकान्तम् , अमियम् , अमनोज्ञम् ,अमनोऽमम् पृथिवी कायिकस्पर्शम् उत्तरोत्तरमेकैकमधिकमनिष्टमनिष्टनरमनिष्टतमादिकं प्रत्यनुभवन्तो विहरन्ति, एवं पूर्वोक्तरीत्यैव रत्नप्रमादि सप्तपथिवीनरयिकाः अनिष्टम् , अकान्तम् , अमियम् , अमनोऽमम् अष्कायिकस्पर्शम् प्रत्यनुभवन्तो विहरन्ति, एवं-पूर्वोक्तरीत्यैव, यावत्-तेजससायिकस्पर्श, वायुकायिकस्पर्शम् , वनस्पतिकायिकस्पर्श च, पूर्वोक्तानिष्टादिविशेषणदुःखजनक होने से अमनोज्ञ, तथा भन के प्रतिकूल होने से अमनोम ऐसे पृधिची स्पर्श का अनुभव करते हैं। यहां से आगे अनिष्टादि प्रत्येक पदों के साथ-तर, तम प्रत्यय और लगा लेना चाहिये-तथा च-वे उत्तरोत्तर में अनिष्ट तर, अनिष्टतम आदिरूपसे पृथिवी संबंधी स्पर्शका अनुभव करते है, इसी पूर्वोत्तरीतिसे यावत् शर्कराप्रभा पृथिवी के नैरयिक, चालुकामभापृथिवी के नैरयिक, पंकप्रभापृथिवी के नैरयिक, धूमप्रभा पृथिवी के नैरयिक, तमःप्रभापृथिवी के नैरपिक और अधासप्तमी, पृथिवी के नैरयिक भी अनिष्ट, अकान्त अप्रिय, अमनोज्ञ और अमनोम आदिरूप से पृथिवीकायिक संबंधी स्पर्शका अनुभव करते हैं। इसी प्रकार से रत्नप्रभा से लेकर अधासप्तमीपृथिवी के नेरथिक अनिष्ट, अकान्त, अप्रिय, अमनोज्ञ और अमनोम आदिरूप से अप्रकायिक संबंधी स्पर्श का अनुभव करते हैं । इसी प्रकार से वे तेजस्कायिक संबंधी, वायुकाधिकसंबंधी और वनस्पतिकायिक संबंधी પ્રત્યય લગાડવા જોઈએ એટલે કે તેઓ પૃથ્વી સંબંધી અનિછતર, અનિષ્ટતમ આદિ સ્પર્શીને પણ અનુભવ કરે છે. એ જ પ્રમાણે શરામભા પૃથ્વીના નાર, વાલુકાપ્રભાના નારકે, પંકપ્રભાના નારકે, ધૂમપ્રભાના નારકો, તમપ્રભાના નારકે અને અધઃસસમી પૃથ્વીના નારકે પણ અનિષ્ટ, અકાન્ત, અપ્રિય, અમનેz, અને અમનેમ આદિ રૂપે પૃથ્વીકાયિક સ્પર્શને અનુભવ કરે છે. એ જ પ્રમાણે રત્નપ્રભાથી લઈને અધા સપ્તમી પર્યન્તની સાતે નરકેના નારકે અનિષ્ટ, અકાન્ત, અપ્રિય, અમને અને અમનેમ આદિ રૂપે અકાયિક સંબંધી સ્પશને, વાયકાયિક સંબધી સ્પર્શને, તેજસ્કાયિક સંબંધી સ્પર્શને અને વનસ્પતિકાયિક સંબંધી પર્શને પણ અનુભવ કરે