________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श० १३ उ० २ सू० १ देवविशेषनिरूपणम्
५४५
श्रीणि शतानि नवयकेषु प्रथमत्रिके एकादशोत्तरशतम्, द्वितीय त्रिके सप्तोत्तरशतम्, तृतीयत्रि के पु एकशतम्, पञ्चानुत्तर विमानेषु पञ्च विमानावासाः सर्वमेलनेन८४९७०२३ त्रयोविशत्यधिक सप्तनवतिसहस्रोत्तर चतुरशीतिलक्षाणि विमानावैमानिका सौधर्मादारभ्यानुत्तरविमानपर्यन्तानाम् अवसेयाः, इति,
प्रतिपत्तव्यम् लेश्या तु नानात्वम्, तथाहि प्रथमे द्वितीयकल्पे तेजोलेश्या, तृतीये चतुर्थे पञ्चमे च कल्पे पद्मलेश्या, अग्रे सर्वेषु कल्पेषु शुक्ललेश्या भवति । शेषं तदेव - पूर्वोक्तव देवात्र सेयम्, गौतमः पृच्छति - 'आणयपाणयेसु णं भंते ! कप्पे केवइया विमाणावाससया पण्णत्ता?' हे भदन्त ! आनतप्राणतयोः खलु कल्पयोः कियन्ति विमानावासशतानि प्रज्ञप्तानि ? भगवानाह 'गोयमा ! चतारि दशवे देवलोक में ४०० विमान हैं, ११ वें और १२ वें देवलोक में ३०० विमानाचास हैं, नवग्रैवेषकों के प्रथम त्रिक में एक सौ ग्यारह विमान हैं, द्वितीयन्त्रिक में १०७ विज्ञान हैं, तृतीयत्रिक में १०० एक सौ विमान हैं । पांचवें अनुत्तरविमानों में पांच विमान हैं । इस प्रकार सब मिलकर कुल विमानावासों का जोड सौधर्म से लेकर अनुत्तर विमानों तक ८४९७०२३ होता है । इस प्रकार विमानों में नानात्व प्रकट कर अब लेश्याओं में नानात्व प्रकट किया जाता है- जो इस प्रकार से है-प्रथम और द्वितीय कल्प में तेजोलेश्या है, तृतीय चतुर्थ एवं पंचमकल्प में पद्मलेश्या है, और इनमें आगे के और सघ कल्पों में केवल एक शुललेश्या है । बाकी का और सब कथन पूर्वोक्त जैसा ही है । अथ गौतम प्रभु से ऐसा पूछते हैं- 'आणवपाणएसु णं भंते । कप्पेसु केवझ्या विमाणावाससया पण्णत्ता' हे भदन्त आनतप्राणतकल्पों में कितने सौ विमानावास कहे અને અગિયારમાં અને ખારમાં દેવલેાકમાં ૩૦૦ વિમાનાવાસ છે. નવત્રૈવેયકાના પહેલા ત્રિકમાં ૧૧૦, મીજા ત્રિકમાં ૧૦૭ અને ત્રીજા ત્રિકમાં ૧૦૧ વિમાના છે. આ સિવાય અનુત્તર વિમાને પાંચ કહ્યા છે. આ રીતે સૌધમાઁથી લઈને અનુત્તર વિમાના પન્તના કુલ વિમાનાવાસા ૮૪૯૭૦૨૩ થાય છે. હવે લેશ્યાઓની અપેક્ષાએ ભિન્નના પ્રકટ કરવામાં આવે છે પહેલા અને ખીજા કલ્પમાં તેજલેશ્યાના, ત્રીજા, ચેાથા અને પાંચમાં કલ્પમાં પદ્મલેશ્યાના, અને ત્યાર પછીનાં બધાં પેમાં શુકલલેશ્યાના સ્ખલાવ હૈાય છે. ખાકીનું સમસ્ત કથન પૂર્વક્તિ કથન જેવું જ સમજવું'.
गौतम स्वाभीना प्रश्न- “ आणयपाणएसु णं भते ! कप्पेसु केवइया विमाणावाससया पण्णत्ता ?” हे भगवन् ! आनतयालुत भांडेंट से विभाना उद्यां छे?
भ० ६९