________________
प्रमैयचन्द्रिका टीका श० १३ उ० २ सू० १ देवविशेषनिरूपणम् ५४१ ज्ञान्यादय व्यावयितव्या इति भावः, शेषं तदेव-पूर्वोक्तयदेव योध्यम् । ' असं खेजविस्थडेसु एवं चे विनि गमगा, नवरं वि वि समएसु असंखेज्जा माणिया' असंख्येयविस्तृतेषु सौधर्म विमानावासेषु एवमेव संख्येयविस्तृतवदेव त्रीणि गमकानि-उत्पादादिविषयकाणि वोध्यानि, नवरं-पूर्वापेक्षया विशेपस्तुत्रिष्वपि गमकेषु असंख्येयाः सौधर्मादिकाः मणितव्याः। 'ओहिनाणी य, ओहिदसणी य संखेज्मा चयंति, सेसं तं चेत्र' अवधिज्ञानिनश्च, अधिदर्शनिनश्च संख्ये- ' याच्यवन्ति, संख्येयानामेव तीर्थङ्करादित्वेनोलादसद्भावात् , शेषं तदेव-पूर्वोतादेव अवसेयम् , 'एवं जहा सोहम्मे बत्तन्वया भणिया तहा ईसाणे वि छ गमगा पूर्वोक्त जैसा ही जानना चाहिये 'अस खेज्जवित्थडेसु एवं चेव तिन्निगमगा, नवरं तितु वि गमएस असं खेज्जा भाणियन्या' तथा असं. ख्यातयोजनविस्तावाले जो सौधर्मविमानावाल हैं उनमें संख्यातयोजन विस्तारवाले सौधर्मविमानावासों के जैसे उत्पाद, उतना, सत्ताविषयक आलापक कहना चाहिये । परन्तु इन आलापों में संख्यातपद की जगह अस ख्यातपद का प्रयोग करना चाहिये। 'अवधिज्ञानी और अवधिदर्शनी यहां से-असंख्यातयोजनविस्तारवाले सौधर्मविमानावासों से-असंख्यात की मात्रा में चचित नहीं होते हैंकिन्तु संख्यात की मात्रा में ही चवित होते हैं। क्योंकि तीर्थकरादिकरूप से जो उत्पन्न होते हैं, वे संख्यात ही उत्पन्न होते हैं असंख्यात नहीं । बोकी का और सय कथन पहिले कहे गये जैसा ही जानना चाहिये । 'एवं जहा सोहम्ने वत्तव्यया भणिया, तहा ईसाणे થાય છે. બાકીનું સમસ્ત કથન જ્યોતિષિના કથન જેવું જ સમજવું. " असंखेज्जवित्थडे एव चेव तिन्नि गमगा, नवरं तिसु वि गमएसु असंखेज्जा भाणियव्वा" असभ्यात योगनना विस्तारणारे सोधपन विभा નાવાસે છે, તેમાં સંખ્યાત એજનના વિસ્તારવાળા વિમાનાવાસોના જેવાં જ ઉત્પાદ, ઉદ્ધના અને સત્તાવિષયક આલાપકે કહેવા જોઈએ, પરંતુ આ આલાપમાં સંખ્યાત પદને બદલે અસંખ્યાત પદને પ્રવેગ કરે જોઈએ
અવધિજ્ઞાની અને અવધિદર્શની અહીથી (અસંખ્યાત એજનના વિસ્તારવાળા સૌધર્મવિમાનાવાસમાંથી) અસંખ્યાતની માત્રામાં શ્રુત થતા નથી, પણ સંખ્યાતની માત્રામાં જ યુત થાય છે, કારણ કે જે છે ત્યાંથી ચ્યવીને તીર્થંકરાદિ રૂપે ઉત્પન્ન થાય છે, તેમની સંખ્યા સંખ્યા જ છે, અસખ્યાત નથી બાકીનું સમસ્ત કથન પૂર્વોક્ત કથન અનુસાર જ સમજવું