________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श० १३ उ० १ सू०७ नारकलेश्यानिरूपणम् ५१३ छेसे नील जाच भविता काउलेस्सेसु नेरइएम् उववज्जइ ?' हे भदन्त ! वत अथ, नूनं खल किं कृष्णालेश्यो, नील यावत् नीलादिलेश्यावान् भूत्वा कापोतलेश्येपु नैरइके' उपपद्यते ? भगवानाह-एवं जहा नीललेस्साए तहा काउलेस्साए विभागियना, जाव से तेणटेणं जाव उववज्जई' हे गौतम एवं-पूर्वोक्तरीत्यैव, यथा नीललेश्यां तथा कापोतलेश्याऽपि भणितव्या, यावत् हन्त, गौतम! कृष्णलेश्यादिमान भूत्वा कापोतलेश्येषु नैरयिकेषु उपपद्यते । तत् केनार्थेन एवमुच्यते-कृष्णलेश्यादिमान भूत्वा कापोतलेश्येषु नैरयिकेषु उपपद्यते ? गौतम ! लेश्याभेदेषु संक्लिश्यत्सु अविशुद्धि गच्छत्सु विशुध्यन्सु विशुद्धि गच्छत्सु वा, नीललेश्यावाले नायिकों में उत्पन्न होता है । अब गौतम प्रभु से ऐसा पूछते हैं-'से गुणं भंते ! कण्हलेस्से नील जाव भवित्ता काउलेस्लेसु नेरइएसु उववज्जई' हे भदन्त ! क्या कृष्णलेश्यावाला यावत् नीलादिलेल्यावाला होकर के जीव कापोतलेश्यायाले नैरथिकों में उत्पन्न होता है ? इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं-'एवं जहा नीललेस्साए तहा काउलेस्साए वि भाणियन्वा, जाव से तेणटेणं जाव उववज्जह' हे गौतम ! जैसा कथन नीललेश्या में किया गया है-वैसा ही कथन कापोतलेश्या में भी करना चाहिये यावत् हो, गौतम ! कृष्णलेझ्यादिवाला होकर के भी जीव कापोतलेक्ष्यावाले नैरयिकों में उत्पन्न होता है। हे भदन्त ! ऐसा आप किस कारण से कहते हैं कि कृष्णादिलेश्यावाला होकर के जीव कापोतलेश्यावाले नैरयिकों में उत्पन्न होता है ? तव इस पर प्रभु' कहते हैं-गौतम ! लेश्यास्थान-लेश्याभेद जच अविशुद्धि . गौतम स्वाभाना प्रश्न-“से पूर्ण भंते ! कण्हलेरसे नील जाव भवित्ता काउलेस्सेसु नेरइएसु अवज्जइ" भगवन् ! शुन, नीद माश्यावाणी. થઈને જીવ કાપતલેશ્યાવાળા નારકમાં ઉત્પન્ન થાય છે?
महावीर प्रभुना उत्त२-" एवं जहा नीललेस्साए तहा काउलेस्साए वि भाणियव्वा, जाव से तेणट्रेणं जाव उववज्जइ" डा, गौतम ! २ ४थन નીલલેસ્થામાં કરવામાં આવ્યું છે, એવું જ કથન કાપતામાં પણ કરવું જોઈએ એટલે કે કશુદિ લેશ્યાવાળે થઈને પણ જીવ કપલેશ્યાવાળા તારમાં ઉત્પન્ન થાય છે.
ગૌતમ સ્વામીનો પ્રશ્ન–હે ભગવન ! આપ શા કારણે એવું કહે છે કે કૃષ્ણાદિ વેશ્યાવાળો થઈને જીવ કાતિલેશ્યાવાળા નારકમાં ઉત્પન્ન થાય છે?
મહાવીર પ્રભુને ઉત્તર-હે ગૌતમ! જ્યારે લેશ્વાસ્થાન લેશ્યાલેદ) અવિશુદ્ધિને અથવા વિશુદ્ધિને પ્રાપ્ત કરતા રહે છે, ત્યારે જીવ કાતિ
भ० ६५