Page Text
________________
. . भगवतीसूत्र अज्ञानम् , ज्ञानं पुनस्तत् नियमादास्मा, एवं यावत् स्तनितकुमाराणाम् , अात्मा भदन्त ! पृथिवीकायिकाणाम् अज्ञानम्, अन्यत् पृथिवीकायिकाणाम् अज्ञानम् ? गौतम ! आत्मा पृथिवीकायि कागां. नियमाद् अज्ञानम् , अज्ञानमपि नियमाद् आत्मा, एवं यावत् वनस्पतिकायिकानाम् ; द्वीन्द्रियत्रीन्द्रिय यावत् वैमानिकानां यथा नैरयिकाणाम् , आत्मा भदन्त ! दर्शनम् , अन्यद् दर्शनम् , गौतम ! आत्मानियमाव दर्शनं दर्शनमपि नियमादा-मा, आत्मा भदन्त ! नैरयिकाणां दर्शनम् , अन्यद् नैरयिकाणां दर्शनम् ? गौतम ! आत्मा नैरयिकाणां नियमादं दर्शनम्, दर्शनमपि तत् नियमादात्मा, एवं यावद् वैमानिकानां निरन्तरं दण्डकः ॥२२॥ ____टीका-अथ आत्मन एव स्वरूप प्रख्पयितुमाह-आया भंते' इत्यादि। 'आया मंते ! नाणे, अण्णाणे ?' गौतमः पृच्छति-हे भदन्त ! किम् आत्मा ज्ञानम् ? योऽयमात्मास एव किं ज्ञानम् ,न तयोः कश्चिद् भेदः किम् , अथवा आननोऽन्यद् ज्ञानम् ? किमज्ञानं वा आत्मा ? इति प्रश्नः, भगवानाह - 'गोयमा भाया सिय नाणे, सिय अन्नाणे गाणे पुण नियमं आया' हे गौतम ! आत्मा स्यात्-कदाचिद् ज्ञानम्
आत्मस्वरूपं वक्तव्यता- ' . " 'आया भंते! नाणे अन्नाणे' इत्यादि।
टीकार्थ-सूत्रकार ने इस सूत्र द्वारा आत्मा के ही स्वरूप की प्ररू. पणा की है-इसमें गौतम ने प्रभु से पूछा है-'आया भते ! नाणे, अन्नाणे? हे भंदन्त ! जो आत्मा है क्या वही ज्ञान है ? इन में क्या कोई भेद नहीं है.? अथवा ज्ञान आत्मा से भिन्न हैं? आत्मो और 'ज्ञान में भेद है? अथवा अज्ञान ही आत्मा है ? इस प्रश्न के उत्तर में प्रभु कहते हैं-'गोयमा' हे गौतम!" आया सिय णाणे सिय अन्नाणे नाणे पुण नियमं आया' आत्मा कदाचित् ज्ञानरूप है-अर्थात्
-मात्म-१३५ १०यता" आया भते ! नाणे अन्नाणे" त्याह* * ‘ટીકાથ–સૂત્રકારે આ સૂત્ર દ્વારા " આત્માના સવરૂપની જ પ્રરૂપણ કરી છે. આ વિષયને અનુલક્ષીને ગૌતમ સ્વામી મહાવીર પ્રભુને એ પ્રશ્ન पूछे छे है-" आया भंते ! नाणे, अन्नाणे " 8 सान् रे मामा छ, એજ જ્ઞાનરૂપ છે–શું જ્ઞાન અને આત્મા વચ્ચે કેઈ ભેદ નથી? અથવા જ્ઞાન આત્મથી શું ભિન્ન જ્ઞાન અને આત્મામાં શું ભિન્નતા છે? અથવા શું અજ્ઞાન જ આત્મા છે? એટલે કે આમા શું અજ્ઞાન રૂપ જ છે? : *
उत्तर-" आया सिय नाणे, सिय अन्नाणे नाणे पुण नियमं आया है ગૌતમ! આત્મા કયારેક જ્ઞાનરૂપ હોય છે, એટલે કે આત્મામાં જ્યારે
| SR No. | 009320 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 10 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1967 |
| Total Pages | 743 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 47 MB |