________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श० १२ उ० १० दशमोद्देशकस्य विषयविवरणम् ३५३ अथ दशमोदेशकः प्रारभ्यते द्वादशशतके दशमोदेशकस्य संक्षिप्तविपयविवरणम् ॥
द्रव्यात्मप्रभृतीनामल्पबहुत्ववक्तव्यतामरूपणम्, आत्मज्ञानस्वरूपो वर्तते ? अन्यस्वरूपोवेति निरूपणम्, नैरविकाणामात्मस्वरूपनिरूपणम्, पृथिवीकायिकानाम् आत्मस्वरूपनिरूपणम्, आत्मा दर्शनस्वरूपो वर्तते, तदन्यस्वरूपोवेति प्रश्नादि विचारः, रत्नप्रभा पृथिवी सद्रूपा असद्रूपा वा वर्तते ! इत्यादि प्रश्नोत्तरम्, एवं शर्कराममादि सर्वासु पृथिवीषु प्रश्नोत्तराणि विज्ञेयानि । एवमेव सौधर्म देवलोकादारभ्यानुचरौपपातिकपर्यन्तं प्रश्नोत्तरनिरूपणम् एकः परमाणुः सद्पो वर्तते, अस दूषो वा वर्तते ? इत्यादि प्रश्नोत्तरम्, द्विप्रदेशिकः स्कन्धः कथं सद्रूपो वर्तते दशवें उद्देशका प्रारंभ
बारहवें शतक के इस दशवे उद्देशक में जो विषय कहा गया है उसका संक्षिप्त विषय विवरण इस प्रकार से है- आत्मा के द्रव्यात्मा आदि भेदों का कथन, और इनके अल्प चहुत्व का कथन, आत्मा ज्ञानरूप है, अथवा अन्य रूप है, ऐसी शंका का उत्तर नैरयिकों की आत्मा में, तथा पृथिवीकायिक आदिकों की आत्मा में ज्ञानादि स्वरूपता का निरूपण आत्मा दर्शन स्वरूप है ? या अन्य स्वरूप है ? इस प्रकार के प्रश्नादिकों का विचार रत्नप्रभापृथिवी सद्रूप है या असदूप है ? इत्यादि प्रश्नों का उत्तर इसी प्रकार के प्रश्नोत्तर शर्कराप्रभा आदि पृथिवियों में भी जानना चाहिये। सौधर्मदेवलोक से लेकर अनुत्तरोपपातिक तक इसी प्रकार के प्रश्नोत्तरों का निरूपण । एक परमाणु सद्रूप है या असद्रूप है ? इत्यादि प्रश्न का उत्तर द्विप्रदेशिक स्कन्ध सद्रूप कैसे हैं ? દરામા ઉદ્દેશાના પ્રારંભ~~~
ખારમાં શતકના આ દસમાં ઉદ્દેશકમાં પ્રતિપાદિત વિષયના સ’ક્ષિપ્ત સારાંશ નીચે પ્રમાણે છે-આત્માના દ્રવ્યાત્મા આદિ આઠ પ્રકારાનુ કથન તેમના અલ્પ અહેત્વનું કથન આત્મા જ્ઞાન રૂપ છે, અથવા અન્ય રૂપ છે ? આ પ્રકારના પ્રશ્ન અને તેના ઉત્તર નારકાના આત્મામાં તથા પૃથ્વીકાયિક આદિકાના આત્મામાં જ્ઞાનાદિ સ્વરૂપતાનુ નિરૂપણુ આત્મા દનસ્વરૂપ છે, અથવા અન્ય સ્વરૂપ છે? આ પ્રકારના પ્રક્ષાદિકાની વિચારણા રત્નપ્રભા પૃથ્વી સકૂપ છે, કે અસદ્રુપ છે ? આ પ્રકારના પ્રશ્ન અને તેના ઉત્તર શાપ્રભા આપ્તિ પૃથ્વીને વિષે પણ એજ પ્રકારના પ્રશ્નોત્તરીની પ્રરૂપણા એક પરમાણુ સસ્તૂપ છે કે અસપ છે ? દ્વિદેશિક સ્કન્ધ સસ્તૂપ છે કે અસટ્રૂપ છે ? ઇત્યાદિ પ્રશ્નો અને તેમના ઉત્તરાની
भ० ४५