________________
३१९
प्रमेयचन्द्रिका टीका श० १२ उ०९ सू० २ देवोत्पत्तिनिरूपणम् जघन्येन सप्त वर्षशतानि, उत्कृष्टेन चतुरशीतिपूर्वशतसहस्राणि, धर्मदेवानां भदन्त ! पृच्छा, गौतम ! जघन्येन अन्तर्मुहूर्तम् , उत्कृष्टेन देशोनपूर्वकोटी, देवाधिदेवानां पृच्छा, गौतम ! जघन्येन द्वासप्ततिः वर्षाणि, उत्कृष्टेन चतुरशीतिपूर्वशतसहस्राणि, भावदेवानां पृच्छा, गौतम ! जघन्येन दशवर्षसहस्राणि, उत्कृप्टेन त्रयस्त्रिंशसागरोपमाणि ॥ ३॥
टीका-अथ पूर्वोक्त भव्यद्रव्यदेवादीनां स्थितिद्वारं प्ररूपयितुमाह-'भविय दबदेवाणं' इत्यादि, 'भवियदव्वदेवाणं भंते ! केवइयं कालं ठिई पण्णता ?' गौतमः पृच्छति-हे भदन्त ! भव्यद्रव्यदेवानां कियन्त कालं स्थितिः प्रज्ञप्ता ? भगवानाह-'गोयमा ! जहण्णेणं अंतोमुहुत्तं, उक्कोसेणं तिन्नि पलियोवमाई' हे गौतम ! भव्यद्रव्यदेवानाम् जघन्येन अन्तमुहूतै स्थितिः प्रज्ञप्ता, अन्तमुहर्तायुपः-पञ्चन्द्रियतिर्यग्योनिकस्य देवेपुत्पादात् भव्यद्रव्यदेवस्य जघन्यान्तमुहर्तस्थिति
भव्यद्रव्यदेवादिस्थितिवक्तव्यता 'भवियदव्यदेवाणं भंते ! केवइयं कालं ठिई पण्णत्ता' इत्यादि।
टीकाथ-सूत्रकार ने इस सूत्र द्वारा भव्यद्रव्यदेवादिकों की स्थिति की प्ररूपणा की है। इसमें गौतम ने प्रभु से ऐसा पूछा है-'अवियदव्यदेवाणं भंते ! केवइयं कालं ठिई पण्णत्ता' हे भदन्त ! भव्यद्रव्यदेवों की स्थिति कितने कालतक की कही गई है ? इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं-'गोयमा! जहण्णेणं अंतोमुहुत्तं उक्कोसेणं तिन्नि पलिओवमाई' हे गौतम ! भव्यद्रव्य देवों की जघन्य से अन्तर्मुहूर्त की स्थिति कही गई है, क्यों कि अंतर्मुहूर्व की आयुषवाला पंचेन्द्रियतिथंच देवों में उत्पन्न हो जाता है। इसलिये भव्यद्रव्यदेव की स्थिति जघन्य से.
-सभ्यद्रव्य माहिनी स्थितिपय व्यता“ भवियदवदेवाणं भंते ! केवइयं कालं ठिई पण्णत्ता" त्याहि
ટીકાર્ય–સૂત્રકારે આ સૂત્ર દ્વારા ભવ્યદ્રવ્યદેવ આદિ પાંચ પ્રકારના દેવાની સ્થિતિ (આયુષ્ય)ની પ્રરૂપણું કરી છે–આ વિષયને અનુલક્ષીને ગૌતમસ્વામીએ मडावीर प्रभुने मा प्रभारी प्रश्न पूछये। छ-" भवियदव्वदेवाणं भंते ! केवडय कालं ठिई पण्णता?" उ मगवन् ! लयद्रव्यहेवानी स्थिति या કાળ સુધીની કહી છે?
महावीर प्रभु उत्तर- गोयमा ! जहण्णेणं अंतोमुहत्तं उकोसेणं तिन्निपलिओवमाई" 3 गौतम! १०यद्रव्यडेवानी धन्य (माछामा माछी) मन्त.
હતની સ્થિતિ કહી છે અને ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ ત્રણ ૫૫મની કહી છે. તેમની અન્તર્મુહૂર્ત પ્રમાણ જઘન્ય સ્થિતિ કહેવાનું કારણ એ છે કે અંતર્સ