________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श० १२ उ० ९ सू० २ देवोत्पत्तिनिरूपणम् ३१७ देवाधिदेवाः खलु वैमानिकेषु सर्वेषु द्वादशस्वपि सौधर्मेशानायच्युतान्तेभ्य उद्देश्य उपपद्यन्ते, यावत्-नवग्रैवेयकेभ्यः, पञ्चानुत्तरौपपातिकेभ्यः, सर्वार्थसिद्धपर्यन्तेभ्यधोवृत्त्योपपद्यन्ते, शेषाः अमुरकुमारादि भवनपतिवान अन्तरज्योतिपिकाः पतिषेधयितव्याः, एतेभ्यो भवनपत्यादि ज्योतिषिकान्तेभ्यो देवेभ्यः उदृत्य देवाधिदेवा नोपपद्यन्ते इति भावः। गौतमः पृच्छति-'भावदेवाणं भंते! कोहितो उववज्जति ?' हे भदन्त ! भावदेवाः खलु केभ्य आगत्य उपपश्यन्ते ? किं नैरयिकेभ्यः ? इत्यादि प्रश्नः स्वयमूहनीयः, भगवानाह- एवं जहा वकंतीए भवणवासीणं उववाओ तहा भाणियन्बो' हे गौतम ! एवम्-पूर्वोक्तरीत्या, यथा व्युत्क्राप्रभु कहते हैं-'वेमाणिएलु सव्वेसु उववज्जंति, जाव सव्वट्ठसिद्धत्ति सेसा खोडेपवा' हे गौतम! सौधर्मादि १२ देवलोकों में से यावत् नवग्रैधेयकों में से, सर्वार्थसिद्ध पर्यन्त के पांच अनुत्तरों में से आकरके देवाघिदेव उत्पन्न होते हैं असुरकुमारादि भवनपति में से, वानव्यन्तर में से एवं ज्योतिषिकों में से आकरके देवाधिदेव उत्पन्न नहीं होते हैं। ___ अब गौतम प्रभु ले ऐसा पूछते हैं-'भावदेवाणं भंते! कोहितो उववज्जति' हे भदन्त ! भावदेव कहां ले आकर के उत्पन्न होते हैं ? क्या नैरयिकों में से आकरके उत्पन्न होते हैं ? या तियश्च योनिकों में से आकरके उत्पन्न होते हैं ? या मनुष्यों में आकर के उत्पन्न होते हैं ? या देवों में से आकर के उत्पन्न होते हैं ? इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं-' एवं जहा वकंनीए भवणवासीणं उववाओ तहा भाणियचो' हे
___ मडावीर प्रसुन उत्तर-“गोयमा!" गीतम! "वेमाणिएसु सव्वेसु उववन्जंति, जाव सव्वसिद्धति, सेसा खोडेयवा' सौषम मालिमार Tals. માંથી, નવગ્રેવેયકમાંથી, અને સર્વાર્થસિદ્ધ પર્યરતના પાંચ અનુત્તરમાંથી આવીને જીવે દેવાધિદેવ રૂપે ઉત્પન્ન થઈ શકે છે, પરંતુ ભવનપતિ, વાનવ્યતર અને જ્યોતિષિક દેવોમાંથી નીકળીને દેવાધિદેવ રૂપે જી ઉત્પન્ન થતા નથી.
गौतम स्वामीना प्रश्न-" भावदेवाणं भंते ! कओहितों उववज्जंति ? ભગવન! કઈ ગતિના જે ભાવ દેવ રૂપે ઉત્પન્ન થાય છે? શું નારકમાંથી આવીને જીવે ભાવદેવ રૂપે ઉત્પન્ન થાય છે ? કે તિયામાંથી આવીને ભાવદેવ રૂપે ઉત્પન્ન થાય છે કે મનુષ્યમાંથી આવીને ભાવદેવ રૂપે ઉત્પન્ન થાય છે કે દેવેમાંથી આવીને ભાવદેવ રૂપે ઉત્પન્ન થાય છે?
महावीर प्रभुन। त्त२-" एवं जहा वकतीए भवणवासीणं उत्रवाओ तहा भाणियबो" ७ गौतम ! प्रज्ञापन सूचना ४ ५४मा अमुसुभा२ मात