________________
-
-
૭૨
भगवतीसूत्रे देव्यश्च सर्वथैव नोत्पद्यन्ते इति भावः। चतुर्यु अनुत्तरविमानेषु भवद्वयानन्तरं मोक्षसद्भावात् सर्वार्थसिद्धेषु एकभवानन्तरं मोक्षसद्भावात्, एवं-पूक्तिरीत्या, सर्वजीया अपि, पश्चानुत्तरविमानेषु पृथिवीकायिकादिकनया, नो देवतया, नो वा देवीतया असकृत्, अनन्तकृत्वश्च पूर्वमुत्पन्नाः सन्ति । गतः पृच्छतिअयं णं भंते ! जीवे सबजीवाणं माइत्ताए, पिइत्ताए, भाइचाए, भगिणीत्ताए, भज्जत्ताए, पुत्तत्ताए, धूयत्ताए, सुण्हत्ताए, उबवन्नपुब्वे ?' हे भदन्त ! अयं खलु देवीरूप से अनन्तधार उत्पन्न नहीं हुआ है, क्यों कि चार अनुत्तरविमानों में भवय के बाद जीव की मुक्ति होती है तथा सर्वार्थमिद्ध में गये हुए जीव को एक पत्र के बाद मोक्षमाप्त होता है। इसी प्रकार से सब जीव भी इन पांच अनुत्तर विमानों में पृथिवीकायिक आदिरूप से अने. कबार अथवा अनन्तबार उत्पन्न हो चुके होते हैं परन्तु मनुष्य देवरूप से वे वहां-चार अनुत्तरविमानों में दो बार और सर्वार्थ सिद्ध विमान में सिर्फ एक ही बार उत्पन्न हुए है-इस प्रकार अनेकवार अथवा अनन्तबार वे वहां देवरूप से उत्पन्न नहीं हुए हैं। ___ अब गौतमस्वामी प्रभु से ऐसा पूछते हैं-'अयं णं भंते ! जीवे सव्वजीवाणं माइत्ताए, पिइत्ताए, भाइत्ताए, भगिणीत्ताए, भाजत्ताए, धूयत्ताए, सुण्हत्तोए उववन्नपुग्वे' हे भदन्त | यह जीव सब जीवों की माता के रूप से, पिता के रूप से, भाई के रूप से, बहिन के रूप से,
તે જીવ દેવ રૂપે અથવા દેવી રૂપે અનંતવાર ઉત્પન્ન થયો નથી, કારણ કે પહેલા ચાર અનુત્તર વિમાનમાં ગયેલે જીવ બે ભવ કરીને મોક્ષે જાય છે અને સર્વાર્થસિદ્ધ વિમાનમાં ગયેલા જીવ એક ભવ કરીને મેક્ષ પ્રાપ્ત કરે છે એજ પ્રમાણે સમસ્ત છે પણ આ પાંચ અનુત્તર વિમાનોમાંના પ્રત્યેક વિમાનમાં પૂર્વે પૃથ્વીકાયિક આદિ રૂપે અનેકવાર અથવા અનંતવાર ઉત્પન્ન થઈ ચુક્યા છે. પરંતુ પહેલા ચાર વિમાનમાં તેઓ બે વાર દેવ રૂપે પૂર્વે ઉત્પન્ન થયા છે. અને સર્વાર્થસિદ્ધ વિમાનમાં માત્ર એક જ વાર તેઓ દેવ રૂપે ઉત્પન્ન થયા છે. આ રીતે તેમની ત્યાં અનેકવાર અથવા અનતવાર દેવ રૂપે ઉત્પત્તિ થઈ નથી, એમ સમજવું જોઈએ.
मीतम स्वामीन। प्रश्न-" अयं णं भंते ! जीवे सव्व जीवाणं माइत्ताए, पिइत्ताए, भाइत्ताए, भागिणीत्ताए, भज्जत्ताए, पुत्तत्ताए, धूयत्ताप, सुण्हत्ताए उववनपुवे?" उ सावन ! 2 4 शु समस्त लवानी भाता, पिता,