Page Text
________________
4
प्रमेयचन्द्रिकाठीका श०९३ ३४०२ पृथिवीकायिकादिनामानप्राणादिनिरूपणम् ६६९ अकायिकादयोsपि प्रत्येकं पञ्च पञ्च सूत्राणि लभन्ते इति पञ्चविंशतिः सूत्राणि एतानि अत्र अवगन्तव्यानि । एवमप्रेक्ष्यमाणानि क्रियासूत्राण्यपि पञ्चविंशति भवन्ति इतिसिद्धम् । सदेव प्रश्नोत्तररूपेण विशदयवितुमाह-' पुढविकाइएण भंते । आउकाय आणमइ वा, जात्र नीससइ वा ? गौतमः पृच्छति - हे भदन्त ! पृथिवीकायिकः खलु स्वसम्बद्धम्, अप्कायिकम् आनितिया ? तद्रूपतया उच्चासं गृहाति किम् यावत् प्राणिति वा, उच्छ्वसिति वा, निःश्वसिति वा किम् ? आनप्राणरूपेण श्वासोच्छ्वासरूपेण गृह्णाति मुञ्चति किम् ? भगवानाह - हंता, गोमा ! पुढविकाइए आउक्काश्यं आणमह वा जात्र नीससह वा' हे गौतम ! हन्त, सत्यम् पृथिवी कायिकः स्वसम्पद्धय् अष्कायिकम् आनिति वा, यावत् प्राणिति चा, उच्च्चसिति वा, निःश्वसिति वा, एवं ते उक्काइयं, वाउकाइयं, एवं वणस्सइ पृथिवीकायिक के सूत्र पृथिवीकायिक आदि पांच ५ स्थावरों को आश्रित करके होते हैं । इसी प्रकार से अष्काषिक आदि सूत्र भी प्रत्येक ५-५ होते हैं । अतः कुल ये सूत्र २५ हो जाते हैं। आगे जो क्रिया सूत्र कहे जाने वाले हैं वे भी २५ होते हैं - ऐसा जानना चाहिये । इसी बात को अब सूत्रकार प्रश्नोत्तर के रूप में विशद करते हैं, गौतम प्रभु से पूछते हैं- 'पुढविकाइए णं संते ! आउकाइयं आगमह वा जाव नीससइ वा' हे भदन्त ! पृथिवीकायिक जीव क्या स्वसंवद्ध अष्कायिक जीव को श्वासोच्छ्रास के रूप में ग्रहण करता है एव छोड़ता है ? इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं- 'हंना, गोषमा ! पुढविक्काइए आउक्काइये आणन वा जाव नीससह वा' हां गौतम ! पृथिवीकायिक जीव અને નિશ્વાસ રૂપે ાડે છે. આ રીતે પૃથ્વીકાયિક આદિ પાંચ પ્રકારના સ્થા વર જીવે આશ્રિત કરીને પૃથ્વીકાયિક જીવના પાચ પ્રશ્ન સૂત્ર અને પાંચ ઉત્તર સૂત્ર બને છે એ જ પ્રમાથે અકાયિક, તૈજસ્કાવિક, વાયુકાયિક અને વનસ્પતિકાયિક આદિના પણ પાંચ પાંચ સૂત્ર બને છે. આ રીતે કુલ ૨૫ સૂત્ર મને છે. આગળ જે ક્રિયાસૂત્રાનું પ્રતિપાદન કરવામાં આવવાનું છે, તે ક્રિયા સૂત્રા પણ ૨૫ અને છે આ વાતને હવે સૂત્રકારના પ્રશ્નોત્તરા દ્વારા પ્રક્ટ ४श्वामा आवे छे - स्वाभीश्न – पुढविकाइए णं भते ! आउक्काइयं आणमइ वा, जाव नीव्रसइ वा ! " हे भगवन् ! पृथ्वी अधिक व शु तेनी લગાલગ રહેલા અપ્રકાયિક જીવને સેાછવાય઼માં ગ્રતુણુ કરે છે? અને શું તે તેને નિશ્ર્વાસ રૂપે બહાર કઢે છે?
महावीर प्रभुने। उत्तर- "हंता, गोयमा ! पुढविकाइए आउकाइय आणमइ वा नीसइ वा " डा गौतम! पृथ्वी अस्सिमद्ध ( पोतानी
ܐ
| SR No. | 009318 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 08 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1965 |
| Total Pages | 692 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 40 MB |