Page Text
________________
प्रमेयद्रिका टीका श० ८ उ०८ सू०६ सूर्यनिरूपणम
१४३
अतिक्रस्यमानं क्षेत्रं गच्छतः ? भगवानाह - ' गोयसा ! णो तीयं खेतं गच्छति, पहुप्पन्नं खेत्तं गच्छति, णो अणामयं खेत्तं गच्छंति ' हे गौतम ' सूर्यो नो अतीतं क्षेत्र गच्छतः, नो वा अनागतम् गंस्यमानं क्षेत्र गच्छतः, अनागतस्यापि वर्तमानगर्मनव्यापारस्याविपयत्वात्, क्षेत्रं चात्र यदाऽऽकाशखण्डमादित्यः स्वतेजसा व्याप्नोति तत् उच्यते । गौतमः पृच्छति - जंबुद्दीवे णं भंते ! दीवे सूरिया किं तीर्थ खेत्तं ओभासंसि पडुप्पन्नं खेत्तं ओभाससि, अणागयं खेत्तं ओभासंति?' हे भदन्त ! जम्बूद्वीपे खलु द्वीपे किं सूर्यो अतीतम् अतिकान्तं क्षेत्रम् अवभासयतः प्रकाशयतः ? किं वा प्रत्युत्पन्नं वर्तमानं गम्यमानं क्षेत्रम् अवभासयतः प्रकाशयतः ? किं
1
बहते हैं-' गोयमा ! हे गौतम! ' जो तीयं खेप्तं गच्छेति, पडुपन्नं खेतं गच्छंति, णो अणामयं खेत्तं गच्छति ' जम्बूद्वीपस्थ सूर्य न व्यतिक्रान्त देश में जाते हैं और न गंस्यमानक्षेत्र - देश में जाते हैं किन्तु प्रतिपन्न -
मानक्षेत्र में जाते हैं अतीतक्षेत्र में तो वे इसलिये नहीं जाते हैं कि वह क्षेत्र उनके द्वारा अतिक्रान्त हो चुका है । तथा अनागतक्षेत्र मेंitaमान क्षेत्र में - वे इसलिये नहीं जाते हैं कि वह क्षेत्र वर्तमानगमनव्यापार का अविषयभूत है । जितने आकाशखण्ड को आदित्य-सूर्यअपने तेज से व्यास करता है उस आकाशखण्ड का नाम क्षेत्र है ।
अ गौतमस्वामी प्रभु से ऐसा पूछते हैं - ( जंबूद्दीवे णं भंते ! दीवे सूरिया किं तीयं खेत्तं ओभासंति, पडुप्पन्नं खेत्तं ओभासंति, अणागयं खेत्तं ओभासंति) हे भदन्त ! इस जम्बूद्वीपमें वर्तमान दोनों सूर्य क्या अतीतक्षेत्र को प्रकाशित करते हैं ? किं वा वर्तमानक्षेत्र को प्रकाशित
महावीर अनुना उत्तर- " गोयमा ! " हे गौतम! ( णो तीयं खेत गच्छति, पडुप्पन्न' खेत्त' गच्छति णो अणागय' खेत्तं गच्छति ) ४ द्वीपस्थ બન્ને સૂર્ય વ્યતિક્રાન્ત ક્ષેત્રમાં જતાં નથી, ગસ્યમાન ક્ષેત્રમાં પણુ જતાં નથી, પરન્તુ પ્રતિપન્ન ( ગમ્યમાન ) ક્ષેત્રમાં જાય છે. અતીત ક્ષેત્રમાં તે જતા નથી, કારણ કે તે ક્ષેત્ર તેા તેમના દ્વારા અતિકાન્ત થઈ ગયું હાય છે. તથા અનાગત ક્ષેત્રમાં–ગસ્યમાન ક્ષેત્રમાં તે જતા નથી તેનું કારણ એ છે કે તે ક્ષેત્ર વર્તમાન—ગમન વ્યાપારને અવિષયભૂત હોય છે. જેટલા આકાશખને સૂર્ય પેાતાના તેજથી વ્યાપ્ત કરે છે તે આકાશખંડનું નામ ક્ષેત્ર છે
हुवे गौतमस्वाभी महावीर अमुने सेवा प्रश्न पूछे छे - ( ज बुद्दीवेणं भते । दौवे सूरिया किं तोयं खेत्त ओभास ति, पडुप्पन्न खेत्त ओभामति, अाग खेत्त ओभात ति ? ) हे लहन्त ! या ड्रीपवर्ती भन्ने सूर्यो અતીત ક્ષેત્રને પ્રકાશિત કરે છે ? કે વર્તમાન ક્ષેત્રને પ્રકાશિત કરે છે? કૈં
| SR No. | 009317 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 07 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1964 |
| Total Pages | 784 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 46 MB |