________________
,
मेद्रिका टीका शे८ उंटे सू ४ सपरायिक कर्मवन्धस्वरूपनिरूपणम् ५१ अनादिकम् अपर्यवसितं बध्नाति १४, इति चतुर्भङ्गया प्रश्नः कल्पनीयः, भगवानाह - ' गोयमा ! साइयं वा सपज्जवसियं बंधइ ' हे गौतम ! सांम्परायिकं कर्म प्रथमभङ्गगतं सादिकं वा सपर्यवसितं वन्नाति, 'अणाइयं वा सपज्जवसियं वंधइ अनादिकं वा सपर्यवसितं तृतीयभङ्गगवं बध्नाति, ' अणाइयं वा अपज्जवसियं बंध' अनादिकं वा अपर्यवसितं चतुर्थभङ्गगतं बध्नाति किंन्तु ' णो चेत्र णं साइयं अपज्जवसियं वंधइ' नो चैव खलु साम्परायिकं कर्म द्वितीयभङ्गगतं सादिकम् अपर्यवसितं बध्नाति तथा च उपशान्तमोहत्वात्प्रच्युतः पुनरुप
6
बांधता है ? या अनादि अपर्यवसितरूप में बांधता है? इसी प्रकार से जिसे ऐर्यापथिक कर्मबन्ध के विषय में पहिले चतुर्भगी को लेकर प्रश्न किये गये हैं- उसी प्रकार से यहां पर भी ये प्रश्न किये गये हैं । इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं - (गोधमा ) हे गौतम । ( साइयं वा सपज्जवसियं बंध) जीव सांपरायिक कर्म का बध करता है - वह या तो सादि सपर्यवसितरूप से करता है ( अणाइयं वा अपज्जवसियं बंधइ ) अथवा अनादि अपर्यवसितरूप से करता है, (अणाइयं सपज्जवसियं बंध) या अनादि सपर्यवसित रूप से करता है ? परन्तु ( णो चेव णं साइयं अपज्जवसियं बंधइ ) वह सादि अपर्यवसितरूप से उसका बंध नहीं करता है । जीव सांपरायिक कर्म का बध सादि सपर्यवसितरूप से करता है इसका तात्पर्य ऐसा है जीव जब उपशान्त मोहवाला होकर उससे प्रच्युन - ( रहित) हो जाता है और फिर जब वह आगे उपशान्त
કે સાદિ પસિત રૂપે ખાધે છે ? કે અનાદિ સપર્યવસિત રૂપે ખાંધે છે? કે અનાદિ અપ વસિત રૂપે ખાંધે છે? જેવી રીતે અય્યપથિક કખ ધના વિષયમાં પહેલાં ચાર વિકલ્પવાળા પ્રશ્નો પૂછ્યા છે, એજ રીતે સાંપાયિક ક બંધ વિષે પણ અહીં ચાર વૈકલ્પિક પ્રશ્નો પૂછ્યા છે.
तेना उत्तर आयता भहावीर प्रभु हे छे -" गोयमा ! " हे गोतम ! ( खाइय' वा सपज्जव सयं बंध ) व सांप उन ने अंध उरे छे
ते अंत साहि सपर्यवसित ३ अरे छे, ( अणाइयं वा अपज्जवसिय बंधइ ) अंत मनाहि पर्यवसित ३ये हरे छे, ( अणाइय सपज्जवलिय बधइ ) आता मनाहि सपर्यवसित ३ये ४२ छे, परन्तु (जो चेव ण साइयां अपज्जवसिय बधइ ) તે સાદિ અયવસિત રૂપે તેને ખ'ધ કરતા નથી, છત્ર સાદિ સપયવસિત રૂપે સાંપરાયિક કર્માંના ખંધ કરે છે તેનુ સ્પષ્ટીકઙ્ગ જીવ જ્યારે ઉપશાન્ત સેાહવાળા ખતીને તેનાથી પ્રચ્યુત ( રહિત ) થઇ જાય છે તે પછી ફીથી