Page Text
________________
चन्द्रिका टीका श.८ उ. १ सू. ३ सूक्ष्मपृथ्वी काय स्वरूपनिरूपणम्
एवं
गर्भव्युत्क्रान्तिकोरः परिसर्पस्थलचरतिर्यग्योनिकपंचेन्द्रियप्रयोगपरिणताच पर्याप्तकापर्याप्तकभेदेन द्विविधाः प्रज्ञप्ताः । एवं संमूच्छिमभुजपरिसर्पस्थलचर तिर्यग्योनिकपञ्चेन्द्रियप्रयोगपरिणिता अपि पर्याप्तकापर्याप्तकभेदेन द्विविधाः प्रज्ञप्ताः । तथा गर्भव्युत्क्रान्तिकभुज परिसर्पस्थलचर तिर्यग्योनिकपञ्चेन्द्रियमयोगपरिणताच पर्याप्तकापर्याप्तकभेदेन द्विविधाः प्रज्ञप्ताः । एवं संमूच्छिमखेचराः, गर्भव्युत्क्रातिकखेचराः तिर्यग्योनिकपञ्चेन्द्रियमयोगपरिणताः एकैके प्रत्येकं पर्याप्तकाश्च, अपर्याप्तकाश्च भणितव्याः । 'संमूचिमणुस पचिदिय० पुच्छा ?" संमूच्छिममनुष्यपचेन्द्रिय० पृच्छा ? तथा चसंमूच्छिममनुष्यपञ्चेन्द्रियप्रयोगपरिणताः पुद्गलाः कतिविधाः प्रज्ञप्ताः १, भगवानाह - 'गोयमा ! एगविहा पण्णत्ता, अपज्जत्तगाचेव' हे गौतम ! संमूच्छिमनुष्यपञ्चेन्द्रियप्रयोगपरिणताः पुद्गलाः एकविधाः अपर्याप्तका एव प्रज्ञप्ताः, नतु पर्याप्तका इत्यर्थः अपर्या' तावस्थायामेव मरणधर्मकत्वात्, 'गव्भवक्कंतियमणुस्लप चिंदिय० पुच्छा ? तथा च-गर्भव्युत्क्रान्तिकमनुष्यपश्चेन्द्रियप्रयोगपरिसर्प स्थलचरतिर्यग्योनिक पंचेन्द्रिय प्रयोगपरिणतपुद्गलभी पर्याप्तक और अपर्याप्तकके भेदसे दोप्रकारके कहे गये हैं । तथा संमूच्छिम खेचर तथा गर्भजखेचर पर्याप्तक अपर्याप्तक भेदवाले कहे गये हैं । अब गौतमस्वामी प्रभुसे ऐसा पूछते हैं 'समुच्छिम मणुस्स पंचिंदिय पुच्छा' हे भदन्त ! संमूच्छिम मनुष्य पंचेन्द्रियप्रयोग परिणत पुद्गल कितने प्रकारके कहे गये हैं ? उत्तर में प्रभु कहते हैं 'गोयमा' हे गौतम ! ' एगविहा पण्णत्ता' अपज्जत्तगा चेव' संमूच्छिम मनुष्यपत्रेन्द्रियप्रयोगपरिणत पुद्गल एक प्रकारके ही अर्थात् अपर्याप्त ही कहे गये हैं पर्याप्त नहीं क्योंकि अपर्याप्तावस्था में ही वे मरणधर्मवाले होते हैं । 'भक्कंतिय मैणुस्सपंचिदियपुच्छा' अब गौतमने प्रभुसे પ્રયાગપરિણુત પુદગલના પણ પર્યાપ્તક અને અપર્યાપ્તકના ભેદથી પ્રકાર છે. એ જ પ્રમાણે સ’ભૂમિ ખેચર તથા ગજ ખેચરના પશુ પર્યાપ્તક અને અપર્યાપ્તકના ભેદથી ખચ્ચે પ્રકાર કહ્યાં છે
गौतम स्वाभीने प्रश्न-'संमुच्छिममणुस्स प चिंदिय पुच्छा' हे महन्त ! સંસૂર્ચ્છિમ મનુષ્ય પચેન્દ્રિય પ્રયાગપરિણત પુદગલ કેટલા પ્રકારના ह्या छे ? उत्तर'गोयमा !' डे गौतम ! एगविद्या पण्णत्ता, अपज्जत्तगाचेव' स भूमि मनुष्य પચેન્દ્રિય પ્રયાગપરિણુત પુદગલ એક જ પ્રકારના કહ્યા છે— તેમને અપર્યાપ્તક જ કહ્યા છે, પર્યાપ્તક કહ્યા નથી કારણુ કે અપર્યાપ્તાવસ્થામા જ તે મણુધર્મોવાળા હાય છે.
५३
| SR No. | 009316 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 06 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1964 |
| Total Pages | 811 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 47 MB |