________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श.८ उ. १ ० २ पुद्गलभेदनिरूपणम् गेण एकेन्द्रियादिशरीरप्रभृतिपरिणामान्तरं प्रापितास्ते मिश्रपरिणता उच्यन्ते। यद्यपि औदारिकादिशरीरतया परिणताः औदारिकादिवर्गणाः प्रयोगपरिणता अपि व्यपदिश्यन्ते तथापि प्रयोगपरिणतेषु विस्रसायाः सत्वेऽपि अविवक्षितत्वान्न तयोः प्रयोगविस्त्रसयोरैक्यम्, विस्रसापरिणताः स्वभावेन परिणता इत्यर्थः, यथा मेघाः, आतपाः, छायाः, इत्यादयः ।।मु० ॥
मूलम्-'पओगपरिणयाणं भंते ! पोग्गला कइविहा पण्णता ? गोयमा ! पंचविहा पण्णत्ता, तं जहा-एगिदियपओगपरिणया, बेइंदियपओगपरिणया जाव पंचिंदियपओगपरिणया। एगिदियपओगपरिणयाणं भंते ! पोग्गला कइविहा पण्णत्ता ? गोयमा! पंचविहा पण्णता, तं जहा-पुढविक्काइयएगिदियपओगपरिणया जाव वणस्सइकाइयएगिदियपओगपरिणया। पुढविकाइयएगिदियपओगपरिणया णं भंते ! पोग्गला कइविहा पण्णत्ता गोयमा! दुविहा पण्णत्ता, तं जहा-सुहमपुढविकाइयएगिदियपओग परिणया य बायरपुढविकाइयएगिदियपओगपरिणयाय, आउकाइयएगिदियपओगपरिणया एवं चेव । एवं दुपयओ भेदो प्रयोगपरिणत भी कही जाती है तो भी प्रयोगपरिणत पुद्गलों में बिरसा परिणमन होनेकी सत्ता होने पर भी वह वहाँ विवक्षित नहीं मानी गई है अतः प्रयोग और चित्रसामें एकता नहीं आती है। स्वभावसे जो पुद्गल परिणामान्तरको प्राप्त होते रहते हैं वे विस्त्रसा परिणत पुद्गल हैं जैसे मेघ, आतप (धूप), छाया इत्यादि ॥सू. १॥ વિસસા-પરિણમન થવાની સત્તા હોવા છતાં પણ તેને અહી વિવક્ષિત માનવામાં આવી નથી–તેથી પ્રવેગ અને વિશ્વસ્તમાં એકતા આવતી નથી જે પુદગલે સ્વભાવથી પરિણામોત્તર પ્રાપ્ત કરતા રહે છે, તે પુદગલેને વિશ્વસા પરિણત પુદગલી કહે છે. भटे मेध, मात५ (), छाय। प२. ॥ सू० १ ॥