________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श. ८ _उ. १ सू० १६ सूक्ष्मपृथ्वीका य स्वरूपनिरूपणम् १८९
टीका- 'जइ वेडव्त्रियमीसोसरीरकायप्पओगपरिणए किं एगिंदियमीसासरीरकायप्पओगपरिणए वा ? हे भदन्त ! यद् द्रव्यं वैक्रियमिश्रशरीरकायप्रयोगपरिणतं तत् किम् एकेन्द्रियवैक्रियमिश्रशरीरकायप्रयोगपरिणतं वा भवति यावत्-द्वीन्द्रियत्रीन्द्रिय- चतुरिन्द्रिय- पञ्चेन्द्रियवैक्रियमिश्रशरीरकायप्रयोगपरिणतं वा भवति ? भगवानाह - ' एवं जहा वेउन्त्रिय मीसगपि' हे गौतम ! एवं यथा वैकिय शरीर का प्रयोगपरिणत द्रव्यं तथा वैकियमिश्रकमपि बोध्यम् तथा च वैक्रियमिश्रशरीर कायप्रयोगपरिणतं द्रव्यम् वैक्रियशरीरकायप्रयोगपरिणतवत् वायुकायिकैकेन्द्रियाद्यपर्याप्तसर्वार्थसिद्धानुत्तरौ पपातिककल्पातीत कवैमानिकदेवपञ्चेन्द्रिय
टीकार्थ - इस सूत्रद्वारा गौतम प्रभुसे ऐसा पूछते हैं कि 'जह वेउच्चिय मीसासरीरकायप्पओगपरिणए किं एगिंदिय मीसासरीरकायप्पओगपरिणए वा जाव पचिदियमोसासरीर काय पओगपरिणए वा' हे भदन्त जो द्रव्य वैक्रियमिश्र सरीरकाय प्रयोगसे परिणत होता है ? वह क्या एकेन्द्रियके वैक्रियमिश्रशरीरकाय प्रयोगसे परिणत होता है ? यावत् दीन्द्रिय, त्रीन्द्रिय, चतुरिन्द्रिय, पञ्चेन्द्रिय के वैक्रियमिश्रशरीरकाय प्रयोगसे परिणत होता है ? इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं ' एवं जहा वेउव्वियमी सगपि ' हे गौतम जिस तरहसे वैक्रिय शरीरकाय प्रयोगपरिणत द्रव्य कहा गया है, उसी तरह से वैक्रियमिश्र शरीरकाय प्रयोगपरिणत द्रव्य भी जानना चाहिये । तथा च- -वैक्रिय मिश्रशरीरकाय प्रयोग परिणत हुए द्रव्यकी तरह वायुकायिक एकेन्द्रियादिके वैक्रियमिश्रशरीरकायप्रयोगसे तथा अपर्याप्त
ટીકા- આ સૂત્ર દ્વારા સૂત્રકારે વૈકિયમિશ્રપ્રયાગરિજીત પુદ્દગલ દ્રવ્યનુ પ્રતિપાદન કર્યું છે. આ વિષયને અનુલક્ષીને ગૌતમ સ્વામી મહાવીર પ્રભુને એવા પ્રશ્ન પૂછે છે કે 46 जड़ वेउन्विय मीसा सरीरकायप्पओगपरिणए, किं एगिंदिय मीमा सरीरकायप्पओगपरिणए वा, जाव पंचिदियमीसासरीरकायप्पओगपरिणए વા ? ” હું ભન્ત ! જે દ્રવ્ય વૈક્રિયમિશ્રશરીરકાયપ્રયોગથી પરિણત થયેલુ હાય છે, તે શુ એકેન્દ્રિયના વૈક્રિયશરીરકાયપ્રયાગથી પરિણત થાય છે કે દ્રીન્દ્રિય, ત્રીન્દ્રિય, ચતુરિન્દ્રિય અથવા પચેન્દ્રિયના વૈક્રિયમિશ્રશરીરકાયપ્રયાગથી પરિણત થાય છે?
उत्तर- " एवं जहा वेउन्नियमीसगंपि " वडियशरीरमभयप्रयोग परिशु द्रव्य વષે જેવુ કથન કરવામાં આવ્યુ છે, એવુંજ કથન વૈક્રિયમશ્રશરીરકાયપ્રયાગપરિણત દ્રવ્ય વિષે પણ સમજવુ જેમકે – “ વૈકિયમિશ્રશરીરકાયપ્રયાગ પરિણત દ્રવ્ય, ક્રિયશરીરકાય પ્રયેાગ પરિણત દ્રવ્યની જેમ વાયુકાયિક એકેન્દ્રિયના વૈક્રિયમિશ્રરારીરકાયપ્રચાગ પરિણત