Page Text
________________
-
१२६
भगवनीसूत्रे णताः, स्पर्शतः कर्कशादिस्पर्श परिणताः, संस्थानतः परिमण्डलादिसंस्थानपरिणता अपि भवन्ति । (नवमो दण्डकः ९) 'एवं एए नव दंडगा। एवंपकारेण एते नव दण्डका भवन्ति । तत्र नवमे दण्डके शरीरेन्द्रियाणां वर्णादिद्वारके पञ्चसप्तत्यधिकैकशतोत्तरद्विसहस्र (२१७५) परिमितशरीरेन्द्रियाणां वर्णगन्धरस स्पर्शस स्थानभेदैः पञ्चविंशतिस ख्यगुणने यद्यपि-२१७७४२५-५४३७५ पञ्चसप्तत्यधिकत्रिशतोत्तरचतुः पञ्चाशत्सहस्रपरिमिता भेदा भवन्ति, तथापि एकपटयधिकैकशतसख्यानि (१६१ ) कामणशरीराणि चतुः स्पर्श युक्तान्येव भवन्ति नतु अष्टस्पर्श युक्तानि, अत एव तत्र ७१३४४२८५२ द्विपञ्चाशदधिकाष्टशतोत्तरद्विसहस्रस ख्यकशरीरेन्द्रियाणां न्यूनताकरणेन शरीरेन्द्रियाणां त्रयोविंशत्युत्तर पञ्चशताधिकैकपञ्चाशत्सहस्र(५१५२३)संख्यका वर्णादयो णत होते कहे गये हैं, रसकी अपेक्षासे वे तिक्तादि रसरूपमें भी परिणत होते कहे गये हैं। स्पर्श की अपेक्षासे वे कर्कश आदि स्पर्शरूपमें परिणत होते हुए कहे गये हैं। संस्थानकी अपेक्षासे वे परिमंडल संस्थान से लेकर आयतसंस्थालतकभी परिणत होते कहे गये हैं। इस प्रकारसे यह नौवां दण्डक कहा गया है । यहांतक (एवं एए नव दंडगा) य नौ दण्डक होते हैं। इस शरीर, इन्द्रिय, और वर्णादि द्वारवाले नौवें दण्डको २१७५ परिमित शरीर और इन्द्रियों के भेदों के साथ वर्ण, गंध, रस, स्पर्श एवं संस्थानके २५ भेदोंका गुणा करने पर ५४३७५ की संख्या आती है फिर भी ५१५२३ जो भेद कहे गये हैं उनमें कारण यह है कि १६१ प्रमाण कार्मण शरीरमें ८ स्पर्श नहीं होते हैं चार ही स्पर्श होते हैं अतएव ७१३४४ २८५२को कम कर, અથવા દુર્ગધરૂપે, રસની અપેક્ષાએ તિકતાદિ પાંચ રસરૂપે, સ્પર્શની અપેક્ષાએ કર્કશ આદિ સ્પર્શરૂપે અને સ સ્થાનની અપેક્ષાએ પરિમંડલથી લઈને આયત પર્યન્તના સસ્થાનરૂપે પરિણમે છેઆ પ્રકારનું આ નવમુ દંડક સમજવું. અહીં સુધીના પ્રકરણેમાં
एवं एए नव दडगा' ! ४२ नपर्ने प्रतिपादन ४२वामा माव्यु छ. આ શરીર, ઈદ્રિય અને વર્ણાદિ દ્વારવાળા નવમાં દંડકમાં ૨૧૭૫ શરીર અને ઇન્દ્રિયાના ભેદો સાથે વર્ણ, ગંધ, રસ, સ્પર્શ અને સંસ્થાનના ૨૫ ભેદેના ગુણાકાર કરવાથી ૫૪૩૭૫ ભેદ થાય છે, છતાં પણ અહીં તેમના પ૧૫ર૩ ભેદે કહેવામાં આવ્યા છે તેનું કારણ નીચે પ્રમાણે છે- ૧૬૧ પ્રમાણ કાર્મણ શરીરમાં ૮ પ્રકારના સ્પર્શ થતા નથી પણ ૪ પ્રકારના જ ર૫શ થાય છે તેથી ૭૧૩ ૪ ૪ = ૨૮૫ર ને પ૪૩૭૫ માંથી
| SR No. | 009316 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 06 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1964 |
| Total Pages | 811 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 47 MB |