________________
भगवती सूत्रे
१२४
वर्णादिपरिणता अपि । एवं पर्याप्तद्वीन्द्रिय-त्रीन्द्रिय- चतुरिन्द्रियौदारिकादिशरीर-चक्षुरादीन्द्रियप्रयोगपरिणताः पुद्गलाः वर्णादितः कालादिवर्णादिपरिणता अपि । एवं रत्नप्रभाद्यधःसप्तमीपर्यन्तपृथिवी नैरयिकवैक्रियादिशरीरपञ्चेन्द्रियश्रोत्रादीन्द्रियप्रयोगपरिणताः पुद्गलाः वर्णादितः कालादिवर्णादिपरिणता अपि । एवं पर्याप्तकापर्याप्तकजलचरादितिर्यग्योनिकपञ्चेन्द्रियमनुष्य पञ्चेन्द्रि याद्वारकादिशरीर-श्रोत्रादीन्द्रियप्रयोगपरिणताः पुद्गलाः वर्णादितः कालादिपरिणता अपि एवं पर्याप्तापर्याप्तक भवनपति - चानन्यन्तर- ज्योतिषिकस्पर्शन इन्द्रियके प्रयोगसे वर्णादिककी अपेक्षा कालादिवर्णादिरूपमें भी परिणत होते कहे गये हैं । इसी तरहसे पर्याप्त अपर्याप्तक हीन्द्रिय, श्रीन्द्रिय, चतुरिन्द्रिय जीवोंके औदारिक आदि शरीरत्रयके एव चक्षुरादि इन्द्रियोंके प्रयोग से परीणत हुए कहे गये हैं वे वर्णादिक की अपेक्षा से कालादिवर्णादिरूपमें भी परिणत होते कहे गये हैं । इसी तरह से रत्नप्रभापृथिवी से लेकर अधः सप्तमपृथिवीतक के नैरयिक जीवोंके वैक्रियादि शरीर और श्रोत्रादिक पांच इन्द्रियोंके प्रयोगसे परिणत हुए कहे गये हैं वे वर्णादिककी अपेक्षा से कालादि वर्णदिरूपमें भी परिणत होते कहे गये हैं । इसी तरह से पर्याप्त, अपर्याप्तक जलचरादि तिर्यग्योनिक पंचेन्द्रिय जीवोंके, मनुष्योंके, आहारक आदि शरीरोंके एवं श्रोत्रादिक इन्द्रियोंके प्रयोग से परिणत हुए कहे गये हैं- वे वर्णादिककी अपेक्षा से कालादिवर्णादि रूपमें परिणत होते कहे गये हैं । इसी तरह से पर्याप्तक, अपर्याप्तक વર્ણાદિની અપેક્ષા કાળા આદિ [દિરૂપે પશુ પરિણત થાય છે એ જ પ્રમાણે પર્યાપ્તક અને અપર્યાપ્તક દ્રીન્દ્રિય, ત્રીન્દ્રિય અને ચતુરિન્દ્રિય જીવોના ઔદારિક આદિ ત્રણ શરીરના પ્રયાગથી અને ચક્ષુઇન્દ્રિય આદિ પાંચ ઇન્દ્રિયાના પ્રયોગથી પરિજીત થયેલા પુદગલા પણુ વર્ણાદિની અપેક્ષાએ કાળા આદિ વર્ણાદિરૂપે પરિણમે છે. એ જ પ્રમાણે રત્નપ્રભા પૃથ્વીથો લઇને નીચેની સાતમી પૃથ્વી સુધીના નારક જીવાના વૈક્રિય, આદિ શરીરા અને શ્રોત્રાદિક પાંચ ઇન્દ્રિયેના પ્રયાગથી પદ્યુિત થયેલાં પુદગલા વર્ણાનિી અપેક્ષાએ કાળા આદિ વર્ણાદરૂપે પણ પરિણમે છે, એમ સમજવું એ જ પ્રમાણે પર્યાપ્તક અને અપર્યાપ્તક જલચરાદિ વિચ ૫ ચેન્દ્રિય જીવાના, અને મનુષ્યાના આદિ શરીરાના પ્રયાગી અને શ્રોત્રન્દ્રિય આદિ પાંચ ઇન્દ્રિયાના પ્રયોગથી પરિણત થયેલાં પુદગલા પણુ વર્ણની અપેક્ષાએ કાળાવ રૂપે પરિણમે છે, ત્યાદિ સમસ્ત યુકિત કથન અહી ગ્રહણ કરવું. એ જ પ્રમાણે પર્યાપ્તક અને અપĆપ્તક ભવનપતિ વાનભ્યન્તર, જયેાતિષિક, વૈમાનિક, નવત્રૈવેયક, અને વિજય આદિ અનુત્તરીપપાતિ
C
આહારક