________________
१२२
भगवती ये पुद्गलाः अपर्याप्तक सूक्ष्मपृथिवीकायिकै केन्द्रियौदारिकते जसकार्मणशरीरम्पर्शेन्द्रियमयोगपरिणताः मज्ञप्तास्ते वर्णतः कालवर्णपरिणता अपि, यावत्नीलादिवर्णपरिणता अपि गन्धतः सुरभ्यादिगन्धपरिणता अपि रमतस्तिक्तादिरसपरिणता अपि स्पर्शतः कर्कशादिस्पर्श परिणता अपि, संस्थानतः परिमण्डलादिस स्थान परिणता अपि भवन्ति । 'जे पज्जत्तमुहमपुढचि० एवं चैव' ये पुद्गलाः पर्याप्त सूक्ष्मपृथिवीकायिकै केन्द्रियौदा रिकर्ते जसकार्मणशरीर-स्पर्शेन्द्रियप्रयोगपरिणताः प्रज्ञप्तास्ते एवमेव-नर्णादितः कालादिवर्णादिटीकार्थ-इ - इस सूत्रद्वारा सूत्रकारने शरीर, इन्द्रिय, वर्ण आदि नामवाला यह नौवां दण्डक कहा है इसमें उन्होंने यह कहा है कि 'जे अज्जत्तसुमपुढविकाइयए गिंदिय ओरालियतेयाकम्मा फासिंदियाओ
परिणया ते वणओ कालवम्नपरिणया वि जाव आययसंठाण प० ' जो पुद्गल अपर्याप्त सूक्ष्मपृथिवीकायिक एकेन्द्रिग के औदारिक, तैजस कार्मणशरीर एवं स्पर्शन इन्द्रियके प्रयोगसे परिणत हुए कहे गये हैं, वे पुद्गल वर्णकी अपेक्षासे कालेवर्णरूप में भी परिणत होते हैं यावत् नीलादिवर्णरूपमें भी परिणत होते हैं, गंधकी अपेक्षा वे तिक्तादिर सरूप में भी परिणत होते हैं, स्पर्श की अपेक्षासे कर्कशआदि स्पर्श रूप में भी परिणत होते हैं, संस्थान की अपेक्षा वे परिमंडल आदि संस्थानरूप में भी परिणत होते हैं ऐसे कहे गये हैं 'जे पज्जत्तसुहुमपुढवि० एवंचेव' जो पुद्गल पर्याप्तक सूक्ष्मपृथिवीकायिक एकेन्द्रियके औदारिक, तैजस,
ટીકા- આ સૂત્રઙ્ગારા સૂત્રકારે શરીર, ઇન્દ્રિય, વદિ નામવાળા નવમા દંડકનુ નીચે પ્રમાણે પ્રતિપાદન કર્યુ છે—
'जे अपज्जत हुम पुढविकाइयए गिदिय ओरालियतेयाकमा फासिंदिय पओगपरिणया ते वण्णओ कालवण्णपरिणया वि जात्र आययस ठाणपरिणया वि ' જે પુદગલા અપર્યાપ્ત સૂક્ષ્મ પૃથ્વીકાયિક એકેન્દ્રિયના ઔદારિક, વૈજસ ...અને કામણુ શરીર અને પર્શેન્દ્રિયના પ્રયોગથી પરિણત થયેલા કહ્યાં છે, તે પુદગલા વર્ષોંની અપેક્ષાએ કાળા, નીલ, લાલ, પીળા અને સફેદ વ`રૂપે પરિણમે છે, ગધની અપેક્ષાએ સુરભિગધ અથવા દુર્ગાધરૂપે પણ પરિણમે છે, રસની અપેક્ષાએ તિકત (તીખા) આદિ રરૂપે પણ પરિણમે છે, સ્પ'ની અપેક્ષાએ કઈશ આદિ સ્પર્શીરૂપે પરિણમે છે, અને સંસ્થાનની અપેક્ષાએ રિમંડલથી લને આયત પન્તના સસ્થાનરૂપે પણ પરિણમે છે. 'जे पज्जत सुहुम पुढवि० एवं चेत्र ' જે પુદગલેા પર્યાપ્તક સૂક્ષ્મ પૃથ્વીકાયિક એકેન્દ્રિયના ઔદારિક, તેજસ અને કા`ણુ શરીરાના પ્રયાગથી તથા સ્પર્શેન્દ્રિયના
}