Page Text
________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श.६ उ. ७ सू. २ गणनीयकालस्वरूपनिरूपणम् ५७ पूर्वपूर्वस्य गुणितस्य उत्तगेचरसम्बन्धेन वक्ष्यमाणा सख्या-यथा 'उप्पलंगे, उप्पले. पउमगे, पउमे, नलिणंगे, नलिणे, अनिउरगे, अत्थनिउरे, अतु अंगे, अतुए, पउअंगे, पउओ य, नवु अंगे, नवुए य, चूलिअगे, चूलिआ य, सीस पहेलिअंगे, सीसपहेलिया' उत्पलाङ्गम्, उत्पलम्, पद्मागम्, पद्मम्, नलिनागम्, नलिनम्. अर्थनिपूराङ्गम्, अर्थनिप्ररम्, अयुताङ्गम्, अयुनम्, प्रयुतागम, प्रयुतम्, नयुताङ्गम्, नयुतम्, चूलिकाङ्गम् , चूलिका च, गीर्षप्रहेलिकाङ्गम्, शीप प्रहेलिका ' एतावतावगणिए' एतावत्-आवलिकामाग्भ्य , शर्पप्रहेलिकान्तं तावत् इति वाक्यालङ्कारे, गणितम् कालगणना वर्तते 'एतावतावगणियस्स विसए, तेण पर उवमिए' एतावान् शीर्षप्रहेलिकापर्यन्तप्रमेयकालराशिपरिमाणः तावद क्रमशः गणितविषयो गणितप्रमाणगोचरः कालो विज्ञेयः । ततः पर शीर्षप्रहेलिका होता है, ८४ लाख हहकांग का एक हहक होता है। इसी तरहसे उत्पलाङ्ग, उत्पल, पद्माङ्ग पद्म, नलिनाङ्गनलिर, अर्थनिपुराग अर्थनिपूर, अयुताङ्ग अयुत, प्रयुताङ्ग प्रयुन, नयुताग नयुत, चूलिकांगचूलिका, शीर्षप्रहेलिकांग और शीर्षप्रहेलिका में भी पूर्व पूर्वको ८४ लाख ८४ लाख कह कर उत्तरका प्रमाण निकालते जानना चाहिये- जैसे ८४ लाख हहकका एक उत्पलाङ्ग होता है और ८४ लाख उत्पलाङ्गका एक उत्पल होता है- इत्यादि । 'एतावतावगिणिए' आवलिकासे लेकर शीर्षप्रहेलिका पर्यन्त ही काल गणना है । 'एतावतावगणियस्स विसए' तेण परंउवमिए तथा इसी शीर्षप्रहेलिको पर्यन्त जोप्रमेयरूप कालराशिका परिमाण है उतना ही क्रमशःगणितका गणितरूप प्रमाणका विषय है। सास गनु मे '४' थाय छे. 'उत्पलांग उत्पल' ८४ सामर्नु मे ઉત્પલાગ” થાય છે અને ૮૪ લાખ ઉ૫લાંગનું એક “ઉત્પલ' થાય છે. એ જ પ્રમાણે પઘાંગ પદ્ધ, નલિનાંગ નલિન, અર્થનિપૂરાગ, અર્થનિપૂર, અયુતાંગ અમૃત, પ્રયુતાગ પ્રયત, સુતાગ નયુત, ચૂલિકાંગ લિકા અને શીર્ષપ્રહેલિકાગ શીર્ષપ્રહેલિકાના વિષયમાં પણ સમજવું કહેવાનું તાત્પર્ય એ છે કે પ્રત્યેક પૂર્વકાળ કરતાં ઉત્તરકાળ '૮૪ લાખ ગણે સમજ. જેમકે “૮૪ લાખ ઉ૫લનું એક “પડ્યાંગ થાય છે અને ૮૪ લાખ પwાંગનુ એક પદ્ધ થાય છે ઈત્યાદિ. ___ 'एतावतावगणिए' मासिsuथी नशीपति पतनानी गातरी
शाय छे. 'एतावतावगणियस्स विसए' तेण पर उवमिए' तथा प्रति પર્યંતનું જે કાળપ્રમાણ છે, એ જ ગતિરૂપ પ્રમાણનો વિષય છે. એટલે કે શીર્ષપ્રહેલિકા
| SR No. | 009315 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 05 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1963 |
| Total Pages | 880 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 50 MB |