Page Text
________________
प्रमेयचन्द्रिकाटीका श.६उ.७सू.१ शालिमभृतिजीवविशेषयोनिस्वरूपनिरूपणम् ४६ कथितः, गौतमः पृच्छति' 'अहभंते ! कलाय-मसूर-तिल-मुग्ग-मास-निप्पाचकुलत्थ-आलिदसग-सतीण-पलिमथगमाईणं-एएसिणं धण्णाणं ?' हे भदन्त ! अथ कलापाः ( भाषायां मटरपदवाच्याः), मनराः, तिलाः, मुद्गाः भापाः 'उरद' इति भापामसिद्धाः निष्पावाः वल्लाः 'वाल' इति प्रसिद्धाः कुलत्थाः चत्रलिकाकाराः चिपिटिकाः ‘कुलथी' इति प्रसिद्धाः, आलिसंदगाः चवलकप्रकाराः, सतीणाः वटाणा इतिभाषा प्रसिद्धाः परिमन्धकाः वृत्तकालचणकाः-आदीनाम् कलायमभृतीनाम् एतेपां खलु धान्यानां कियन्तं कालं कियत्कालावधि योनिः संतिष्ठते ? ___ भगवानाह-'जहा सालीणं तहा एयाणं पि' हे गौतम ! यथा शालीनाम् कोष्ठाधागुप्तानाम् तथैव एतेषां कलायादीनामपि विज्ञेयम् । 'णवरं-पंच संवच्छ राई, सेसं तं चेत्र' नवरम्-विशेषः उत्कृष्टेन पञ्च संवत्मरान् , शेणं जघन्येन
अब गौतमस्वामी पुनः पूछते हैं 'अह भंते ! कलाय-मस्तूर-तिल मुग्ग-माम-निष्पाव-कुलत्थ-आलिसंदग-सतीण-पलिमंथगमाईणं एएसि णं धण्णाणं' हे भदन्त | कलाय-मटर, मसूर, तिल, मूंग उडद, निप्पाव-बाल, कुलत्थ-कुलथी-चौडा के आकार जैसी और चपटी धान्यजातिविशेष, आलिसंदग-एक प्रकारका चोडा, सतीण-तूअर, परिमन्थक-गोलचना, इत्यादि जो धान्य हैं सो इन धान्योंकी कितने कालतक योनि रहती है ? इसके उत्तरमें प्रभु उनसे कहते हैं कि 'जहा सालीणं तहा एयाणं पि' हे गौतम ! कोष्ठादिकोंमें संरक्षित शाली आदिकोंका अकरोत्पादनकाल जैसा कहा गया है वैसा ही काल इन मटर आदिकोंका अपने२ अङ्कुरोंको उत्पन्न करनेका जानना चाहिये । 'णवरं' जो अन्तर है वह इतना ही है कि 'पंच संवच्छराई सेसं पूछे थे- 'अह भंते! कलाय, मसूर, तिल, मुग्ग, मास, निप्पाव, कुलत्थ, आलिसंदग, सतीण, पलिमंथगमाई णं एए सिणं धण्णाणं' मत पाए, भस२, तत, भर, 2436, पास, जथी (२४ तनु यपटु ताश ५७तु धान्य), આલિસંદગ (એક પ્રકારના ચેખા),સતીણ (તુવેર-તુરા) ચણ ઈત્યાદિ જે ધાન્ય હોય છે, તેમની એની કેટલા કાળ સુધી રહે છે. એટલે કે તેમને આ કુરોત્પાદન કાળ કેટલો હોય છે?
उत्त२- जहा सालीणं तहा एयाणं पि' गीतमा ही माहिमा सघरेस શાલી આદિને અકુત્પિાદન કાળ જેટલે કહ્યો છે, એટલે જ વટાણુ આદિ ધાન્યનો પણ અકત્પાદનકાળ સમજ. “ પણ તેમને અંકુરિત્પાદનકાળમાં આટલો જ तापत छ- 'पंच संबच्छराई सेस तचेव' भट२ महिना अधि४॥ अधि:
| SR No. | 009315 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 05 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1963 |
| Total Pages | 880 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 50 MB |