________________
३०
भगवतीसुत्रे
पुढच काया ता एगिंदियाणं सव्वेसिं एक्केक्कस्स छ आलावगा भाणियन्त्रा एवं यथा पृथिवीकायिकाः पृथिवीकायिकसम्बन्धिनः षड् आलापकाः उक्ता स्तथा एकेन्द्रियाणाम् अकायिकादीनां सर्वेषां मध्ये एकैकस्य अकायिकस्य, तेजः कायिकस्य वायुकायिकस्य, वनस्पतिकायिकस्य प्रत्येकम् उपर्युक्ताः
आलापका विज्ञेयाः, दिग्विदिग् मेलनेन दशालापकेषु चतुर्विदिगालापहासेन षण्णामेवाssलापकानां पर्यवसितत्वात् । गौतमः पृच्छति - 'जीवेणं भंते ! मारणं-तिय समुद्घाएणं समोहए' हे भदन्त ! यः खलु जीवो मारणान्तिकसमुदघातेन समवहतः सन् 'जे भत्रिए असंखेज्जेसु वेइं दियावाससयसहस्से मु
'जहा पुढविकाइया तहा एगिंदियाणं सव्वेसिं एक्केकस्स छआलावगा भाणिय०वा' जिस प्रकार से छह दिशाओंको लेकर पृथिवीकायिक जीव के विषय में पूर्वोक्तरूपसे ६ आलापक कहे गये हैं उसी प्रकार से अप्रकायिक आदि समस्त एकेन्द्रियजीवोंमें से अपकायिक एकेन्द्रियके, तेजः कायिक एकेन्द्रियके, वायुकाधिक एकेन्द्रियके और वनस्पतिकायिक एकेन्द्रिय के भी ६-६ आलापक कहलेना चाहिये । वैसे तो दिशा और वि' दिशाके मिलाने से दश आलापक होते हैं परन्तु चारविदिशाओंके कम होते हैं परन्तु चार विदिशाओंके कम होनेसे ६ही आलापक होते हैं ऐसा जानना चाहिये ।
1
अब गौतमस्वामी प्रभु से ऐसा पूछते हैं कि - ' जे जीवे णं भंते! मारणंतिय समुग्धाएणं समोहए' हे भदन्त ! मारणान्तिक समुद्घात से
"
जहा पुढविकाया तहा एगिंदियाणं सव्वेसिं एक्कएक्स्स छ आलावगा भाणियन्त्रा' भ छ हिशामाने अनुदाक्षीने पृथ्वी अयिक भवना विषयभां पूर्वोत રૂપે ૬ આલાપક કહ્યા છે, એ જ પ્રમાણે અસૂકાયિક આદિ સમસ્ત પચેન્દ્રિય જીવાના વિષયમાં પણ છે, છ આલાપ સમજવા એટલે કે અખિયક એકેન્દ્રિય જીવના ૬ આલાપકે તેજસ્કાયિક એકેન્દ્રિયના ૬ આલાપા, વાયુકાયિક એકેન્દ્રિયના ૬ આલાપકા અને વનસ્પતિકાયિક એકેન્દ્રિયના ૬ આલાપકા સમજવા.
જે કે દિશાએ અને વિદિશાએ (ખૂણાઓ) ને અનુલક્ષીને તે ૧૦ આલાપક સંભવી શકે છે, પરન્તુ ચાર વિદિશાએ ગ્રહણ કરવાના નિષેધ હાવાથી અહીં છ–છ આલાપકે। જ બનાવવા જોઇએ, એમ કહ્યુ છે.
हुवे गौतम खाभी भहावीर प्रभुने वो प्रश्न पूछे छे - 'जे जीवे णं भंते! मारणंतियसमुग्धाए णं समोहए' डे महन्त ! भारशान्ति समुहघातथी युक्त