Page Text
________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श. ७ उ. ५ मृ. १ तिर्यग्योनिसंग्रहस्वरूपनिरूपणम्
५०५
"
कृष्णादयो भवन्ति, दृष्टयस्तिस्रों भवन्ति सम्यग्दृष्टि - मिथ्यादृष्टि - मिश्रदृष्टिभेदात्, त्रीणि ज्ञानानि भजनया मति श्रुताऽवधि - भेदात् त्रीणि अज्ञानानि च भजनया भवन्ति, योगाश्च त्रयो भवन्ति, मनो वचन काय योगभेदात्, उपयोगश्च तत्र द्विविधः साकारोपयोगानाकारोपयोगभेदात् उपपातः असंख्यात युकान् युग्ममनुष्यतिरथो विहाय तद्भिन्नानां सर्वेषां जीवानाम् अष्टमदेवलोकपर्यन्तस्थायिनाम् खेचर तिर्य रूपञ्चेन्द्रियेषु उत्पत्तिर्भवति । स्थितिश्च तेपां जघन्येन अन्तर्मुहूर्तम्, उत्कृष्टेन पल्योपमस्या संख्यातभागम् । समुद्घाताच भवन्ति, अत्र आहारककेवलि समुद्घातवर्जा आद्याः वेदनीयादयः पञ्च | नपुंसक ही होते हैं। अंडज, पोनज और संमूर्तिम इन में आदि छह लेश्याएँ होती हैं । सम्यग्दृष्टि, मिध्यादृष्टि और मिश्रदृष्टि के भेद तीन दृष्टियां होती हैं । मतिज्ञान, श्रुतज्ञान और अवधिज्ञानके भेदसे तीन ज्ञान भजनासे होते हैं । मत्यज्ञान, श्रुताज्ञान और विभंगज्ञान के भेदसे तीन अज्ञान भी भजनासे होते हैं । मनोयोग, वचोयोग और कायके भेदसे तीन योग होते हैं । साकार उपयोग और अनाकार उपयोग के भेद से दो उपयोग होते हैं । असख्यातवर्षकी आयुवाले भोगभूमिया मनुष्योंको और तिर्यञ्चों को छोडकरबाकी के अष्टमदेवलोकतक रहनेवाले जीवोंका खेचर पंचेन्द्रियतिर्यग्लोक में उत्पाद होता है । इनकी स्थिति जघन्य से अन्तर्मुहूर्तकी और उत्कृष्ट से पल्योपमके असंख्यातवें प्रमाण होती है । आहारक और केवलिमुद्धातको छोडकर वेदनादिक ५- पांच समुद्धात होते हैं । વેદવાળા જ હાય છે અ ડજ, પેાતજ અને સમૂચ્છિમ જીવામાં કૃષ્ણ આદિ છએ લેશ્યાવાળા હોય છે. સમ્યગ્દૃષ્ટિ, મિથ્યાવૃષ્ટિ અને મિશ્રષ્ટિના ભેદની અપેક્ષએ તેઓ ત્રણે દૃષ્ટિવાળા હોય છે. મતિજ્ઞાન, શ્રુતજ્ઞાન, અને અવધિજ્ઞાનના ભેદથી તેમનમા ત્રણ જ્ઞાન વિકલ્પે હોય છે. મનાયેાગ, કાયયેગ, અને વચનયોગના ભેદથી તેઓ ત્રણે ચેાગવાળા હેાય છે. તેએા સાકાર અને અનાકાર ઉપયેાગના ભેદથી બે પ્રકારના ઉપયેગવાળા હાય છે . અસ ખ્યાત વષઁના આયુવાળા ભેગભૂમિયા મનુષ્યા અને તિ' ચ સિવાયના આઠમા દેવલાક સુધી રહેનારા જીવાનેા ખેચર - ૫ ચેન્દ્રિય તિ’બ્લેકમા ઉત્પાદ થાય છે તેમની સ્થિતિ જધન્યની અપેક્ષાએ અન્તર્મુહૂર્તની અને ઉત્કૃષ્ટની અપેક્ષાએ પત્યેાપમના અસ ખ્યાતમાં ભાગપ્રમાણુ હાય છે. આહારક અને કૈલિસમુદ્દાતને છેડીને
भाग
समवहत
| SR No. | 009315 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 05 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1963 |
| Total Pages | 880 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 50 MB |