________________
भगवती सूत्रे
३८६
निनः अनन्तगुणाः । एतेषां खलु भदन्त ! पञ्चेन्द्रिय तिर्यग्योनिकानां पृच्छा ? गौतम ! सर्वस्तोकाः जीवाः पञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकाः मूलगुणप्रत्याख्यानिनः, उत्तरगुणप्रत्याख्यानिनः असंख्येयगुणाः, अमत्याख्यानिनः असंख्येयगुणाः । एतेषां खलु भदन्त ! मनुष्याणां मूलगुणप्रत्याख्यानिनां पृच्छा ? गौतम ! सर्वस्तोकाः मनुष्याः सूलगुणप्रत्याख्यानिनः, उत्तरगुणप्रत्याख्यानिनः संख्ये यगुणाः, अप्रत्याख्यानिनः असंख्येयगुणाः । जीवाः खलु गुणे हैं । (एएसि णं भंते । पंचिदियतिरिक्खजोणियाणं पुच्छा) है भदन्त ! इन पूर्वोक्त जीवों में से पंचेन्द्रिय तिर्येच जीवों में मूलगुणप्रत्याख्यानी, उत्तरगुणप्रत्याख्यानी, और अप्रत्याख्यानी तिर्यचजीव कितने हैं ? ऐसा प्रश्न । गोयमा ! सव्वत्थोवा जीवा पंचिदियतिरिक्खजोणिया मूलगुणपच्चक्खाणी, उत्तरगुणपच्चक्खाणी असंखेज्जगुणा अपच्चक्खाणी असंखिज गुणा ) हे गौतम ! सूलगुणप्रत्याख्यानी पंचेन्द्रियतिर्यचजीव सबसे कम हैं । उत्तरगुणप्रत्याख्यानी असंख्यातगुणित हैं तथा अप्रत्याख्यानी असंख्यात गुणित हैं । (एएसिंणं भंते । अणुस्साणं मूलगुणपच्चक्खाणी णं पुच्छा) हे भदन्त । इन जीवों में मूलगुणप्रत्याख्यानी, उत्तरगुणप्रत्याख्यानी मनुष्य कितने हैं ? ऐसा प्रश्न ( गोयमा) हे गौतम ! (Horsaा मणुस्सा मूलगुणपच्चक्खाणी, उत्तरगुणपच्चक्खाणी संखेजगुणा, अपच्चकवाणी असखेजगुणा ) मूलगुणप्रत्याख्यानी અલ્પ પ્રમાણુમાં છે, તેમનાથી અસંખ્યાતગણા ઉત્તરગુણુ પ્રત્યાખ્યાની છવા છે, અને તેના કરતા પણ અનંતગણુા અત્યાખ્યાની જીવા હાય છે (एए सिणं भते ! पंचिदियतिरिक्खजोणियाणं पुच्छा ) हे महन्त ! भूसगुण प्रत्यायना आह પૂર્વકિત ત્રણે પ્રકારના ૫ ચેન્દ્રિય તિર્યંચ જીવામાંથી કેટલા ચેન્દ્રિયતિય ચ જીવે મૂલગુણ પ્રત્યાખ્યાની છે ? કેટલા ઉત્તરગુણ પ્રત્યાખ્યાની છે ? અને કેટલા અપ્રત્યાખ્યાની છે? ( गोयमा ! सव्वत्थोवा जीवा पंचिदियतिरिक्खजोणिया मूलगुणपच्चक्खाणी, उत्तरगुणपच्चक्खाणी असंखेज्जगुणा, अपच्चक्खाणी असंखिज्जगुणा ) हे गौतम! મૂલગુણ પ્રત્યાખ્યાની પચેન્દ્રિય નિય`ચ વે સૌથી ઓછાં છે, ઉત્તર્ગુણ પ્રયાખ્યાની તેમના કરતા અસંખ્યાતગણા છે, અને અપ્રત્યાખ્યાની પચેન્દ્રિય તિય ચા તેમના કરતાં अस ध्यातगा छे. ( एए सि णं भंते! मणुम्साणं सूलगुणपच्चक्खाणी णं પુન્ના) હે શદન્ત ! ઉપરોકત ત્રણે પ્રકારના જવામાંથી મૂલગુણ પ્રત્યાખ્યાનો, ઉત્તરગુણુ પ્રત્યાખ્યાની અને અપ્રત્યાખ્યાની મનુષ્યા કેટલા છે? (गो+मा ! ) हे गौतम! ( सन्वत्थोवा मणुस्सा मूलगुणपच्चक्खाणी, उत्तरगुणपच्चक्खाणी संखेज्जगुणा, अपच्चक्खाणी असं खेज्जगुणा ) भूतगुणु अत्याध्यानी मनुष्यो सौथी गोछा छे,