________________
३३८
भगवती सूत्रे
गवेपितस्य, व्येषितस्य विशेषेण विविधैः प्रकारैर्वा एषितस्य ग्रहणैषणा - ग्रासेपणा fatfat, अथवा 'वेसियस्स' इत्यस्य वैषिकस्य इतिच्छायापक्षे-वेषः = मुखवद्धसदोरक सुखवस्त्रिका - कक्षाधृतरजोहरणादिरूपः प्रशस्तो मुनिवेषः, स हेतु त्रलाभे तस्य वेपिकस्य, सामुदानिकस्य अनेकगृहादगृहीतस्य पान - भोजनस्य कोऽर्थः : प्रज्ञप्तः कथितः ? भगवानाह - 'गोयमा ! जेण निग्गंथे वा, निग्गंथी - वा, निक्खित्तमत्यमुले वागयमाला - वन्नग - विलेवणे' हे गौतम ! यः खलु कश्चित् निर्ग्रन्थो वा निर्ग्रन्थी वा काचित् निक्षिप्तशस्त्रमुशलः परित्यक्तखङ्गादिशस्त्रों द्वारा कर्तित हुआ पदार्थ प्रासुक नहीं माना गया है । एषित गवेषणा विशुद्धि से जो गवेपित किया गया हो वह पदार्थ एक्ति कहा गया है । विशेषरूपसे अथवा विविध प्रकारोंसे जो एषित किया हुआ हो ग्रहणएषणा, ग्रासएषणासे विशोधित हुआ हो वह एषित है अथवा 'वेसियस्स' इस पदकी संस्कृत छाया 'वेषिकस्य' ऐसी भी होती है, सो जिस पदार्थ के लाभ होने में मुखबद्धसदोरकसुखवत्रिका एवं वाम कक्षावृत रजोहरणादिरूप मुनिवेष कारण होता है ऐसा वह पदार्थ बेषिक है सामुदानिक अनेक घरोंसे गृहीत पानभोजन का नाम सामुदानिक है । सो इस प्रश्नद्वारा गौतमने प्रभुसे यही बात पूछी है कि हे भदन्त ! इन शस्त्रातीतादिकों क्या अर्थ कहा गया है ? इसके उत्तर में प्रभु उनसे कहते हैं कि 'गोयमा' हे गौतम ! 'जे णं निग्गंथे वा निग्गंथी वा निक्खित्तसत्थमुसले ववगयછરી આદિ શઓ દ્વારા કાપેલા પદાર્થને પ્રાસુક માનવામાં આવ્યેા નથો. દાખલા તરીકે છરી વડે કાપેઢી કાકડી પ્રાચુક ગણાતી નથી ‘એષિત’– ગવેષણાની વિશુદ્ધિપૂર્ણાંક જે પદાર્થને ગવેષિત કરાયા હેાય એવા પદાર્થને એષિત' કહે છે. વિશેષરૂપે અથવા વિવિધ પ્રકારે જે પદાને એષિત કરવામા આવ્યે હાય ગ્રહણુ એષણા, ગ્રાસ એષણાથી विशोषित होय मेवा आहारने व्यक्ति छे अथवा 'वेसियस्स' मा पहनी संस्कृत छाया ' वेपिकस्य ' थाय छे तेना अर्थ या प्रमाणे थाय छे ? पहार्थनी आप्ति થવામાં મુખ પર ખાધેલી મુહુપત્તી અને બગલમાં રહેલ રજોહરણુ આદિ રૂપ સુનિવેષ કારણરૂપ બને છે. એવા પાને વેષિક' કહે છે. અનેક ઘરામાથી પ્રાપ્ત કરેલા આહારપાણીને ‘સામુદાનિક આહાર' કહે છે. ગૌતમ સ્વામીએ ઉપરોકત પ્રશ્ન દ્વારા શસ્રાતીત આદિ આહારનાં લક્ષણા મહાવીર પ્રભુને પૂછ્યાં છે.
गौतम स्वाभीना अननो उत्तर आयता महावीर अलु आहे - 'गोंयमा!' हे गौतम! 'जेणं निम्गंथे वा निम्गंधी वा निक्खित्तसत्यमुसले बनगयमाला