________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श.६ उ.६ सू.१ रत्नप्रभादिपृथिवीस्वरूपनिरूपणम् ५ सप्त पृथिव्यः प्रज्ञप्ताः । अत्र पृथिवीपदेन नैरयिकपृथिव्यो बोद्धव्याः, ईपत्माग्भाराया विचारस्यात्रानधिकरिष्यमाणत्वात् । __इह पृथिवीसम्बन्धिविचारे पूर्व कृतेऽपि पुनरप्यत्र यदु रत्नप्रभादिपृथिवीना. मुपादानं तत् तत्सम्बद्धतया मारणान्तिकसमुद्घातस्वरूपाभिधानार्थमिति नात्र पुनरुक्तिरिति । 'तंजहा' तद्यथा-'रयणप्पभा जाव-तमतमा' रत्नप्रभायावत्-तमस्तमा, यावत्पदेन-'सक्करप्पभा, वालुयप्पभा, धूमप्पभा, तमप्पभा' इति संग्राह्यम् । 'रयणप्पभाईणं आवासा भाणियन्वा, जाव-अहे सत्तमाए' वियां सात कही गई हैं। यहां पृथिवीपदमे नैरयिक पृथिवियोंको ही ग्रहण किया गया है । ईषत्प्रागभारपृथिवीको नहीं क्योंकि उसका विचार यहां अनधिकृत है । यहां पर ऐसी आशंका नहीं करना चाहिये कि पृथिवी संबंधी विचार तो पहिले ही हो चुका है अब फिर यहां पर उसका पुनःविचार करना पुनरुक्ति दोषवाला माना जावेगा क्योंकि रत्नप्रभा आदि पृथिवियों से संबद्ध होनेके कारण मारणान्तिक समुद्धातके स्वरूपको प्रकट करनेके लिये यहां पर पुन: रत्नप्रभा आदि पृथिवियोंका उपादान किया गया है। सात पृथिवियां कौनसी है ? सो 'तंजहा' से सूत्रकार प्रकट करते हैं कि 'रयणप्पभा जाव तमतमा' रत्नप्रभा यावत् तमस्तमाप्रभा यहां यावत् पदसे 'शर्कराप्रभा, बालुकामभा, पंकमभा, धूममभा, तमामभा' इनवाकीकी पांच पृथिवियोंका संग्रह किया गया है। 'रयणप्पभाईणं आवासा पण्णत्ताओ' गौतम ! पृथ्वीमा सात ही छ, माही 'वा' ५६ द्वारा नाही. त्या રહે છે તે પૃથ્વીઓ (નારકે) જ સમજવી અહીં “ઈષસ્ત્રાગભાર પૃથ્વી” ગ્રહણ કરવી જોઈએ નહીં કારણ કે અહીં તેનું નિરૂપણ સૂગકાર કરવા માગતા નથી
શકા–પૃથ્વીઓનું નિરૂપણ આગળ કરવામાં આવેલું જ છે. છતાં અહી ફરીથી તેમના વિષે વિચાર કરવામાં પુનરુકિત દેષ શું સંભવિત નથી?
સમાધાન–અહીં સૂત્રકાર મારણતિક સમુદુઘાતનું સ્વરૂપ પ્રકટ કરવા માગે છે. તે વિષય રત્નપ્રભા આદિ પૃથ્વીઓ સાથે સંબંધ ધરાવતા હોવાને કારણે અહીં रत्नप्रभा मा पृथ्वीमान श्रीथी उपहान ४२वामा माव्यु छे. 'तंजहा ते सात पृथ्वीमान नाम मा प्रभारी छ-'रयणप्पभा जाव तमतमा' (१) २त्नमला, (२) शप्रसा, (3) वायुमा , (४) ५४मा , (५) धूमप्रमा, (6) तम:मना सन. (७) तभरतभाप्रा । 'जाव' (यावत) ५६था रे पाय पृथ्वीमाने अड ४२वाम मावी छ ते ५५महा गावी छ 'रयणप्पभाईणं आवासा भाणियव्वा जाव अहे