________________
पमेयचन्द्रिका टीका श.६ उ.९ सू. ३ देवज्ञानाज्ञानस्वरूपनिरूपणम् १८९ अविशुद्धलेश्यस्य मिथ्याष्टित्वेन ज्ञातुमशक्यत्वात् इति तृतीयो विकल्पः ३ । अथ चतुर्थ विकल्पमाह-'अविमुद्धलेस्से णं भंते देवे समोहएणं अप्पाणेणं विमुद्धलेस्सं देवं देविं अण्णयरं जाणइ, पासइ ? णो इणढे समढे' गौतमः पृच्छति-अविशुद्धलेश्यः खलु भदन्त ! देवः समबहतेन आत्मना विशुद्धलेश्य देव, देवीम्, अन्यतरं वा जानाति, पश्यति ? भगवानाह-नायमर्थः समर्थः, तस्यापि विभङ्गज्ञानित्वेन ज्ञातुमशक्यत्वात् ४ । अथ पञ्चममाह-'अविसुद्धलेस्से णं भंते ! देवे समोहयाऽसमोहएणं अप्पाणेणं अविमुद्धलेस्सं देव देवि अण्णयरं जाणइ, पासइ ? णो इणढे समढे' गौतमः पृच्छति- अविशुद्धलेश्यः खलु. भदन्त! देवः समवहताऽसमवहतेन उपयुक्ताऽनुपयुक्तेन आत्मना अविशुद्धलेश्य देव देवीम् अन्यतर जानाति, पश्यति ? भगवानाह-नायमर्थः समर्थः एतस्यापि मिथ्यादृष्टित्वेन ज्ञातुमशक्यत्वात् ५। अथ षष्ठमाह-'अविसुद्धलेस्सेणं भंते ! देवे समोहयाऽसमोहए णं अप्पाणेणं विसुद्धलेस्सं देवं देविं अण्णयरं जाणइ, पासइ ? णो इणट्टे ममट्टे' गौतमः पृच्छति-अविशुद्धलेश्यः खलु इसका भी कारण यही है कि वह मिथ्यादृष्टि होने के कारण उन्हें जानने की शक्ति से विकल कहा गया है। यह पांचवां भंग है। अब छठे भंगरूप विकल्प के विषय में 'अविसुद्धलेस्से णं भंते ! देवे समोहयाऽसमोहएणं अप्पाणेणं विसुद्धलेस्सं देवं देविं अण्णयरं जाणइ पासई' गौतमने यह प्रश्न किया कि हे भदन्त ! अविशुद्धलेश्यावाला देव उपयुक्त अनुपयुक्त आत्मा द्वारा विशुद्धलेश्यावाले देव को या देवी को या अन्य किसी को भी क्या जानता और देखता है ? -इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं कि 'णो इणटे समटे हे गौतम! यह अर्थ समर्थ नहीं है। क्यों कि अविशुद्धलेश्यावाला देव मिथ्यादृष्टि નથી. કારણ કે તે મિથાષ્ટિ હોય છે, તેથી તેમને જાણવાની શકિત તેનામાં રહેતી નથી આ પાચમો ભાગ છે. હવે છઠ્ઠી ભંગરૂપ વિકલ્પના વિષયમાં આ પ્રમાણે પ્રશ્ન ४२वामा आवे छ- 'अविमुद्धलेस्सेणं भंते ! देवे समोहयाऽसमोहएणं अप्पाणेणं विसद्धलेस्सं देवं देवि अण्णयरं जाणइ पास?' त ! मविशुद्ध वेश्यावाणी દેવ ઉપયુકત અનુપયુકત આત્મા દ્વારા વિશુદ્ધ લેશ્યાવાળા દેવને, દેવીને, અથવા એ જ અન્ય કેઇને પણ શું જાણી શકે છે અને દેખી શકે છે? ઉત્તર‘णो इणट्रे समते गौतम ! वात सलवी शती नथी, २४ ४ मशुद्ध લેશ્યાવાળે દેવ મિથ્યાષ્ટિ હોય છે. તેના આત્મામાં મિથ્યાત્વ વર્તમાન હોવાને કારણે તેમને જાણવા માટે વાસ્તવિક બેલ તે દેવમાં ઉત્પન્ન થઈ શક્તા નથી.