Bhagwati Sutra Part 05

SR No.: 009315
Original Sutra Author: N/A
Author: Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
Publication Year: 1963
Total Pages: 880
Language: Hindi, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari & agam_bhagwati
File Size: 50 MB

Page 196

भगवतीस्त्रे • . टीका-जीवाधिकारात् देवजीवमधिकृत्याह--'देवे णं भंते ! महिइढिए,
जाव--महाणुभागे वाहिरए पोग्गले अपरियाइत्ता पभू एगवन्न एगरुवं विउचित्तए ?' गौतमः पृच्छति-- हे भदन्त ! देवः खलु महर्दिकः यावत्-महानुभागः किम् वाह्यान् पुद्गलान् अपर्यादाय अगृहीत्वैव एकवर्णम् कालायेक वर्णयुक्तम् , एकरूपम् एकरूपविशिष्टं समानप्रकाराकारं स्वशरीरादिकं विकुर्वितुम् चिकुर्वणया निष्पादयितुं प्रभुः समर्थः ? यावत्करणात्-'महाद्युतिका, महावलः, महायशाः' इत्यादि संग्राह्यम् , भगवानाह--'गोयमा ! णो इणद्वे ग्रहण करके ही वह देव पूर्वाक्तरूपसे पदिणमाता है, ऐसा कहना चाहिये और दूसरे आलापकमें वह देव बाहरके पुद्गलोंको नहण नहीं करके नहीं परिणमाता है, ऐसा कहना चाहिये। ___टीकार्थ-जीवका अधिकार चल रहा है । इस कारण देवकोलेकर सूत्रकार उस विषयमें प्रतिपादन कर रहे है इसमें गौतलने प्रभुसे ऐसा पूछा है कि 'देवेणं अंते ! महिढिए जाव महाणुभावे वाहिरए पोग्गले अपरियाइत्ता पक् एगवन्नं एगव विवित्तप' हे भदन्त ! जो देव महर्द्धिक महती ऋद्धिका अधिपति है यावत् सहाप्रभावशाली है यह यदि काले आदि एक वर्णवाले एक किसी विवक्षित रूपकी विकुर्वणा करना चाहता है तो क्या वह बाह्य पुद्गलोंको ग्रहण किये विना ही उस एक प्रकारके आकारवाले अपने शरीर वगैरह की विकुर्वणा द्वारा नीप्पत्ति करने में समर्थ हो सकता है ? यहां यावत् पदसे 'महाद्युतिकः, महाबलः महायशा' इत्यादि पदोंका संग्रह हुआ કરીને જ દેવ પૂર્વોકતરૂપે પરિણાવે છે”. બીજા આલાપકમાં એવું કહેવું જોઈએ કે “તે દેવ બહારના પુદ્ગલેને ગ્રહણ કર્યા વિના પૂર્વોકતરૂપે પરિણુમાવતો નથી.
ટકાથ– જીવને અધિકાર ચાલી રહ્યો છે તે કારણે દેવને અનુલક્ષીને સૂત્રકાર આ પ્રમાણે પ્રતિપાદન કરે છે
गौतम स्वामी महावीर प्रभुने मेवो प्रश्न रे छ "देवेणं भंते! महिइढिए जाव महाणुभागे वाहिरए पोग्गले अपरियाइत्ता पभू एगरुव एगवन्न विउवित्तए ?" हे महन्त ! महा निद्धि, माधुति, मास, महायश मने મહાપ્રભાવથી યુકત દેવ કાળા આદિ એક વર્ણવાળા કે અમુક રૂપની વિદુર્વણ કરવા માગતું હોય, તે શું તે દેવ બાહ્ય પુદગલેને ગ્રહણ કર્યા વિના જ તે એક પ્રકારના આકારવાળા પિતાના શરીર વગેરેની વિમુર્વણા દ્વારા રચના કરવાને શું સમર્થ હોય છે?