Bhagwati Sutra Part 05

SR No.: 009315
Original Sutra Author: N/A
Author: Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
Publication Year: 1963
Total Pages: 880
Language: Hindi, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari & agam_bhagwati
File Size: 50 MB

Page 131

प्रमेयचन्द्रिका टीका श. ६ उ.८ सू. १ पृथिवीस्वरूपनिरूपणम्
१०५
"
"
इति चेत्सत्यम् मनुष्यादीनामपि रत्नमभायामसद्भावेन तम्निषेधोऽपि न कृत यत्र यनास्ति तत्सर्वं तत्र निषिध्यते ' इति न नियमः वैचिज्यात्सूत्रगतेः अतोऽसतोऽपि पृथिवीकायस्य न निषेधः कृत इति नानौचित्यमिति वादराकाय वायुकाय वनस्पतिकायानां तु घनोदध्यादिषु सद्भावात् तत्र तनिषेधाकरणमुचितमेवेति भावः । गौतमः पृच्छति अस्थिण संते ! इमीसे रणभाएं अहे चंदिम जात्र ताराख्वा ? ' हे भदन्त । अस्ति संभवति खलु अस्यां रत्नप्रभायां पृथिव्याम् अधोभागे स्थितायां चन्द्रमा, यात्रत् तारारूपाः ? कि जहां जो नहीं होता है वह सब वहां पर नामवार याद करके निषेध किया जाता है रत्नप्रभा में मनुष्यादिका भी सद्भाव नहीं है और इसी से वहां उनका निषेध भी नहीं किया गया है क्यों कि सूत्रकी गति विचित्र होती है । इसीलिये वहां पृथिवीकाय नहीं है यही समझकर उसका वहां निषेध नहीं किया है । फिर इसमें शंका जैसी क्या बात है । बादर अप्काय, वायुकाय, वनस्पत्तिकाय इनका घनोदधि आदि वातवलयोंमें सद्भाव पाया जाता है इसीलिये रत्नप्रभा पृथिवीमें उनका निषेध नहीं किया गया है अर्थात् वहां उनका सद्भाव है यह बात स्वयं समझमें आजाती है । अब गौतमस्वामी प्रभुसे पूछते हैं कि 'अस्थि णं भंते ! इमीसे रयणप्पभाए अहे चंदिम जाव ताराख्वा' हे भदन्त ! रत्नप्रभापृथिवी में चन्द्रमा यावत् तारारूप इनका सद्भाव है क्या ? यहां सूत्रोंमें जो
સમમાધાન–સૂત્રની એવી રાલી હતી નથી કે જે જ્યા ન હોય તેના ત્યાં નામવાર ઉલ્લેખ કરીને નિષેધ કરવા જોઇએ. જેમ કે રત્નભા ામિાં મનુષ્યાદિના પણ સદ્ભાવ નથી છતા ત્યાં તેમને નિષેધ ખતાવવામાં આવ્યે નથી, કારણ કે સૂત્રની એ જ ખૂખી હોય છે ત્યા જે ન હેાય તે દરેક પાના ઉલ્લેખ થતા નથી. રત્નપ્ર ભામાં પૃથ્વીકાય નથી, એમ સમજીને જ અહીં તેને નિષેધ પ્રકટ કયેર્યાં નથી તે તેમાં શંકા કરવા જેવું શુ છે? તથા ખાદર અપકાય, વાયુકાય અને વનસ્પતિકાયને ઘનેાધિ આદિ વાતવલયેમા સદ્ભાવ હોય છે, તેથી રત્નપ્રભા પૃથ્વીમાં તેમને નિષેધ કર્યો નથી. કહેવાનુ તાત્પર્ય એ છે કે ત્યાં તેમને સદ્ભાવ છે એ વાત આપ મેળે જ
સમજાય એવા છે
हुवे गौतम स्वामी भहावीर प्रभुने सेवा प्रश्न पूछे छे इमी से रयणप्पभाए अहे चंदिम जाव तारारूवा 'हे રત્નપ્રભા પૃથ્વીમાં શું ચન્દ્રમા, સૂર્ય, ગ્રહગણ, નક્ષત્રા અને તારા
अस्थिणं भते ! અધ-સ્થિત સંભવી શકે છે ?
महन्त !