Page Text
________________
अवन्द्रिका ० ०६ ४० सं० १ वेदनानिर्जरास्वरूपनिरूपणम् ७६६
टीका-' से पूर्ण भंते ! जे महावेयणे से महानिज्जरे, जे महानिज्जरे से महावेयणे ' गौतमः पृच्छति-हे भदन्त ! तद् नूनं निश्चयेन किम् यो महावेदनः महती वेदना दुःखं यस्य सः उपसर्गादिसमुत्पन्नविशिष्टदुःखवान् भवति सः महानिर्जरः महतीनिर्जरा यस्य एवंविधविशिष्टकर्मक्षयवान् भवति । अनयोश्च तादृशवेदननिर्जरयोः परस्परमविनाभावसम्बन्धद्योतनाय-माह-यो महानिर्जरः विशिष्टकमक्षयवान् स किम् महावेदनो भवति ? इति प्रथमः प्रश्नः अथ द्वितीयं प्रश्नमाह-" महावेयणस्स य, अप्पवेयणस्स य से सेए जे पसत्यनिराए ?" कारण हे गौतम ! मैंने ऐसा कहा है कि जो महावेदनावाला होता है वह महानिर्जरावाला होता है यावत् वह प्रशस्त निर्जरावाला होता है।
टीकार्थ-सूत्रकार ने इस सूत्र द्वारा महावेदना और महानिर्जरा का स्वरूप फल की अपेक्षा से निरूपण किया है-इसमें गौतम प्रभु से ऐसा पूछ रहे हैं कि-(से गृणं भंते ! जे महावेयणे से महानिज्जरे जे: महानिजरे से महावेयणे) हे भदन्त ! जो महावेदना वाला होता है वह क्या महानिर्जरावाला होता है ? तात्पर्य कहनेका यह है कि जो उपसर्ग आदिसे उद्भूत विशिष्ट दुःखोंवाला होता है-यह क्या विशिष्ट कर्मक्षय रूप निर्जरावाला होता है ? इस प्रकारकी इन दोनों वेदना और निर्जरा में क्या परस्पर अविनाभाव संबंध है ? इस बातको प्रकट करने के लिये पूछा गया है कि "जो महानिर्जरावाला होता है वह महावेदनावाला होता है" इस प्रकार यह प्रथम प्रश्न है । द्वितीय प्रश्न इस प्रकार से है-(महा હે ગૌતમ! તે કારણે મેં એવું કહ્યું છે કે જે મહાદનાવાળા હોય છે તે મહાનિર્જરાવાળો હોય છે, (યાવત) તે પ્રશસ્ત નિર્જરાવાળો હોય છે.
ટીકાર્થસૂત્રકારે આ સૂત્ર દ્વારા મહાવેદના અને મહાનિર્જરાનું સ્વરૂપ ફળની અપેક્ષાએ નિરૂપણ કર્યું છે –
गौतम स्वामी महावीर प्रभुने सेवा प्रश्न पूछे छ। (से गुणं भंते ! जे महावेयणे से महानिज्जरे, जे महानिज्जरे से महावेयणे ) महत। २ જીવ મહાદનાવાળો હોય છે, તે શું મહાનિર્જરાવાળો હોય છે? પ્રશ્નને ભાવાર્થ નીચે પ્રમાણે છે–
જે જીવ ઉપસર્ગ આદિથી જનિત વિશિષ્ટ દુખેવાળો હોય તે શું વિશિષ્ટ કર્મક્ષયરૂપ નિર્જરાવાળે હોય છે? આ પ્રકારની વેદના અને નિજ રા વચ્ચે શું અવિનાભાવ સંબંધ છે? એ વાત જાણવાને માટે જ આ પ્રશ્ન પૂછવામાં આવ્યું છે કે “જે મહાનિર્જરાવાળા -- શું મહાવેદનાવાળે હેય છે?” બીજો પ્રશ્ન આ પ્રમાણે પૂછ ''
| SR No. | 009314 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 04 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | |
| Total Pages | 1151 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 74 MB |