Page Text
________________
५८०
भगवतीस्त्रे
मर' पश्च अहेतवः प्रज्ञप्तोः अहेतुव्यवहारिणः ज्ञानादिभेदात् पञ्चेत्यर्थः, तद्यथाअहेतुम्, अहेतुभावेन स्वरयानुमानानु त्थापकतया न जानाति, न सर्वथा एकान्ततोऽवगच्छति, अपितु कथञ्चिदेवावगच्छति, ज्ञातुरवध्यादिज्ञानित्वेन सर्वथा ज्ञानमनुक्त्वा कथञ्चिद् ज्ञानमुक्तस्, केवलिन एत्र सर्वथाज्ञानसद्भावात् यावत्-अहेतुं पश्यति, कथञ्चिदेव पश्यति, अहेतुं न बुध्यते कथञ्चित् श्रद्धत्ते, अहेतुं न अभि
मरइ ) जो अहेतु व्यवहारी होते हैं वे ज्ञानादिक के भेद से पांच हो - ते हैं - धूमादिक अनुमान के प्रादुर्भाविक ही हैं। ऐसा एकान्त नहीं है इस प्रकार से जो उनको सर्वथा अहेतुभाव से नहीं जानता है किन्तु ऐसा कथंचित् रूप से ही जानता है, कारण कि यहां पर नत्र अलनिबेधार्थक है । ऐसा जाननेवाला अवधिज्ञान आदि ज्ञानवाला ही होता है। अवधिज्ञानादिक क्षायोपशमिक ज्ञान हैं-इसलिये वे पूर्ण ज्ञान नहीं हैं पूर्णज्ञान तो एक सिर्फ केवलज्ञान ही है। इन्हें तो कथंचित् ही ज्ञानरूपसे कहा गया है | अतः अवधिज्ञानी आदि धूमादिक को सर्वथा अहेतुभावरूप से न जानकर केवल उन्हें कथंचित् रूप से ही अहेतु भाव रूप से जानते हैं । इसी तरह से वे उन्हें सर्वथा अहेतुरूप से नहीं देखते हैं किन्तु कथंचित् रूप से ही अहेतुभावरूपसे उन्हें देखते हैं । इसी प्रकार वे उन्हें सर्वथा अहेतुरूपसे अपनी श्रद्धा विषय नहीं बनाते हैं किन्तु कथं
66
मरइ ) हेतु द्वारा व्यवहार १श्नारना ज्ञानादिना लेहथी यांय अार छेધૂમાદિક લક્ષણા જ અનુમાનના પ્રાદુર્ભાવક ( પ્રકટ કરનાર ) છે, ” એવી એકાન્ત ( એક તરફી ) માન્યતાને તેઓ માનતા નથી આ રીતે જેઓ તેમને સથા અહેતુભાવે જાણતા નથી પણ એવું કંઇક અંશે જાણે છે, આ અહે તુના પહેલા પ્રકાર સમજવે,
6
S
આ પ્રમાણે માનવાનું કારણ એ છે કે અહીં · r • ના અપનિષેધા ક તરીકે પ્રયાગ કરવામાં આવ્યેા છે. અવિવજ્ઞાનવાળા જ એવું જાણી શકે છે. અવધિજ્ઞાન આદિ ક્ષાયે પશમિક જ્ઞાન છે, તે કારણે તે પૂર્ણ જ્ઞાન નથી. પૂ જ્ઞાન તે માત્ર કેવળજ્ઞાન જ છે. કેવળજ્ઞાન સિવાયના જ્ઞાનાને અશતઃ જ્ઞાનરૂપ કહેલ છે. તેથી અવધિજ્ઞાની આદિ ધૂમાદિકને સર્વથા અહેતુભાવ રૂપે જાણતા નથી પણ ઘેાડે અંશે જ અહેતુભાવ રૂપે જાણે છે. એ જ રીતે તેઓ તેને સર્વથા હેતુરૂપે દેખતા ( અવલેાકતા ) નથી, પણ ચેાડે અ ંશે જ હેતુ. ભાવરૂપે તેમને દેખે છે, એજ પ્રમાણે તે તેમને સર્વથા અહેતુરૂપે પાતાની
| SR No. | 009314 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 04 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | |
| Total Pages | 1151 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 74 MB |