________________
३०४
भगवतीय ____ अथ ' उव उत्ता, अणुन उत्ता' उपयुक्ताः उपयोगवन्तः अनुपयुक्ताश्च उपयोगरहिता वैमानिका वर्तन्ते तत्थणं जेते उवउत्ता ते जाणंति, पासंति' तत्र तेषां मध्ये खलु ये ते उपयुक्ताः वैमानिका वर्तन्ते ते जानन्ति. पश्यन्ति, ये तु अनुपयुक्तास्ते न जानन्ति, न पश्यन्ति-इत्यर्थः । अन्ते भगवान् उपयुक्त मुपसंहरनाह- ' से तेण टेणं तं चेव' हे गौतम । तत् तेनार्थेन तदेवं पूर्वरीत्या केचन वैमानिकाः केवलिनः प्रकृष्टं मनोवचनं च जानन्ति, पश्यन्ति केचन न जानन्ति न पश्यन्ति इत्याशयः ॥ सू० ११ ॥ । उपयोग वाले और अनुपयोग वाले भी होते हैं- 'तत्थ णं जे ते उव उत्ता ते जाणंति, पासंति ' अतः उपयोग से युक्त हो रहे जो वैमानिक देव हैं वे हो केवली के प्रकृष्ट मन और वचन को जानते और देवते हैं जिनका उपयोग उस तरफ लगा ही नहीं है वे उस चान को नहीं जोनते देखते हैं। ‘से तेणठेगं तं चेव ' इस कारण हे गौतम मैंने ऐसा पूर्वोक्तरूप से कहा है कि कितनेक ही वैमानिक देव केवलज्ञानी के प्रकृष्ट मन और वचनको जानते हैं और नहीं देखते हैं, तथा किननेक वैमानिक देव उन्हें नहीं जानते देखते हैं । तोत्पर्य कहने का यह है कि अमायी सम्यग्दृष्टि वैमानिक देव ही केवलज्ञानी के प्रकृष्ट मने और वचन को जानते और देखते हैं । इन में भी मव नहीं परन्तु जो परंपरोपपन्नक सम्यग्दृष्टि वैमानिक देव हैं वे ही ऐसा करते हैं, मय नहीं । થાય છે, અને અપર્યાપ્તક અવસ્થામાં મનનું અસ્તિત્વ જ હેતું નથી તથા બીજી ધ્યાનમાં લેવા જેવી વાત એ છે કે વૈમાનિક દેશમાંથી કેટલાક ઉપયોગ યુક્ત डाय छ भने ४८३1४ ५ २हित हाय छे. “ तत्थण जे ते उपउत्ता ते जाणत, पासति" तमाथी २ वैभनि: वो 6पयोगथा युद्धत डाय छ, તેઓ જ કેવલીના પ્રકૃણ મન અને વચનને જાણી શકે છે અને દેખી શકે છે, પણ જેમને ઉપયોગ તે તરફ લાગેલે જ નથી, એવા ઉપગરહિત રૈમાનિક देवा त anjी शत नयी अने हेभी शता नथी. “से तेणद्वेण त चे" હે ગૌતમ ! તે કારણે મે એવું કહ્યું છે કે કેટલાક વૈમાનિક દે કેવલીના પ્રકૃણ મન અને વચનને જાણી-દેખી શકે છે અને કેટલાક જાણું દેખી શકતા નથી આ સમસ્ત કથનનું તાત્પર્ય એ છે કે અમાથી સમયર્દષ્ટિ વૈમાનિક "દેવે જ કેવળજ્ઞાનીના પ્રકૃષ્ટ મન અને વચનને જાણી દેખી શકે છે. બધાં અમાથી સમ્યગ્દષ્ટિ બૈમાનિકે તેને જાણતા નથી પણ પર પપપન્નક સમ્યદૃષ્ટિ વિમાનિક દેવે જ તેને જાણે છે.