Page Text
________________
९८४
भगवतीस्त्र औधिकजीवादिवदेव भङ्गकत्रयं वक्तव्यम् , किन्तु मनुष्येषु षड् भङ्गा वक्तव्याः अलेश्यतां प्रतिपन्नानां प्रतिपद्यमानानां च एकद्वयादीनां मनुष्याणां संभवेन सपदेशानाम् अपदेशानां च एकत्ववहुत्वसंभवात् । 'सम्मदिट्टीहिं जीवाइओ तिय. भंगो, विगलिदिएमु उन्भंगा' सम्यग्दृष्टिषु सम्यग्दृष्टिदण्डकयोः बहुत्वविषयक दण्ड के जीवादिकः जीवादिपदेषु त्रयो भङ्गाः, औधिकजीवादिवदेव भङ्गकत्रयम् वक्तव्यम् । विकलेन्द्रियेषु तु पड्भङ्गाः वाच्याः, यतो हि तेषु सासादनसम्यग्दएयः एकादयः पूर्वत्पिन्नाः, उत्पद्यमानाश्च लभ्यन्ते, अतः सपदेशापदेशत्वयोरेजीव, मनुष्य और सिद्ध इन पदों को हो कहना चाहिये-नैरयिक आदि पदों को नहीं-क्यों कि ये लेश्या से रहित नहीं हैं । लेश्या से रहित जीव और सिद्ध में सामान्य जीवादि की तरह से ही तीन भंग जानना-परंतु मनुष्यों में ६ छह भंग जानना-कारण कि जो अलेश्यावस्था को प्राप्त हो चुके हैं, अथवा प्राप्त हो रहे हैं ऐसे वहां एक दो आदि मनुष्यों का सद्भाव हो सकने के कारण सप्रदेशों का और अप्रदेशों का एकत्व और बहुत्व बन सकता है (सम्मदिट्ठीहिं जीवाइओ नियभंगो विगलिदिएलु छन्भंगा) सम्यकदृष्टिजीवों के एकत्वविषयक
और बहुत्वविषयक दो दण्डकों में से बहुत्वविषयक दण्डक में जीवा. दिक पदों में सामान्य जीवादिक की तरह से ही तीन भंग कहना तथा विकलेन्द्रिय जीवों में ६ भंग कहना-क्यों कि विकलेन्द्रियों में एकादि मासादन सम्पग्दृष्टि जीव पूर्वोत्पन्नरूप से और उत्पद्यमानरूप से पाये जाते हैं । इस कारण यहां सप्रदेशों का और अप्रदेशों का एकत्व और સિદ્ધને જ ગ્રહણ કરવા નારકાદિકને ગ્રહણ કરવા જોઈએ નહીં, કારણ કે તેઓ લેશ્યાથી રહિત હોતા નથી. વેશ્યાથી રહિત જીવ અને સિદ્ધમાં સામાન્ય જીવાદિની જેમ જ ત્રણ ભંગ સમજવા, પરંતુ મનુષ્યોમાં છ ભંગ સમજવા, કારણ કે અલેશ્ય અવસ્થાને પામી ચુકેલા અથવા પામી રહ્યા હોય એવાં - એક બે આદિ મનુષ્યને સદભાવ હોઈ શકે છે અને તે કારણે સપ્રદેશનું અને અપ્રદેશનું એકત્ર અને બડુત્વ સંભવી શકે છે.
(समदिवोहिं जीवाईओ तियभंगो विगलि दिएसु छन्भंगा) सभ्यष्टि જીના એકત્વ વિષયક અને મહત્વ વિષયક બે દંડકમાંના બહત્વ વિષયક દંડકમાં જીવાદિક પદેમાં સામાન્ય જીવ દિકના જેવાં જ ત્રણ ભંગ સમજવા, કારણ કે વિકલેન્દ્રિમાં એકાદિ સાસાદન સમ્યક્દષ્ટિ જીવ પૂર્વોત્પન્ન રૂપે અને ઉત્પદ્યમાન રૂપે વિદ્યમાન હોય છે. તે કારણે તે જીવમાં સપ્રદેશનું અને અપ્રદેશનું એકત્વ અને બહુત સંભવી શકે છે. પરંતુ આ સમ્યગ્દષ્ટિ દ્વારમાં
| SR No. | 009314 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 04 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | |
| Total Pages | 1151 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 74 MB |