________________
सुधा टीको स्था०५३०२ सू०११ व्यवहारस्वरूपनिरूपणम् गाथा-नो इंदियपचारखो बहारो सो समासओ तिविहो ।
ओहिमणपज्जवे य केवलनाणे य पञ्चक्खो ॥३॥ छाया-नो इन्द्रियप्रत्यक्षो व्यवहारः स समासतस्त्रिविधः ।।
अधिमनापर्यवं च केवलज्ञानं च प्रत्यक्षः ।।३।। गाथा-पञ्चवागमसरिसो होइ परोक्खो वि आगमो जस्स । - चंदमुहीव उ सो वि हु आगम ववहारवं होइ ॥४॥ छाया--प्रत्यक्षागमनमदृशो भवति परोक्षोऽपि आगमो यस्य ।
चन्द्रमुग्वीव तु सोऽपि खलु आगमग वहारवान् भवति ॥४॥गाथा-परोक्वं ववहारं आगमओ सुयहरावबहरंति ।
चोदस दसपुनधारा नवबिग गंध इत्थी य ॥ ५ ॥ छाया-पारोक्षं व्यवहारम् आगमत श्रुतधराः व्यवहरन्ति । ___चतुर्दश दशपूर्वधरा नवपूर्विका गन्धहस्तिनः ॥५॥ " नोइंदियपच्चक्खो" इत्यादि ।
नो इन्द्रियजन्य प्रत्यक्ष संक्षेपसे तीन प्रकारका है-अवधिज्ञान १ मनःपर्णवज्ञान २ और केवलज्ञान ३ ॥३॥ . "पच्चक्खागमसरिसो" इत्यादि
जिस प्रकार मुखमें चन्द्रमाका उपचार करके लोग स्त्री को चन्द्रमुखी कह देते हैं-इसी प्रकारसे जिस मुनिका परोक्ष भी आगम वस्तु. स्वरूपका सम्यक् रूपसे निर्णायक होता है, तो वह मुनि भी उपचारसे आगम व्यवहारवाला कह दिया जाता है, क्योंकि उसका आगम भी प्रत्यक्षागमके जैसा मान लिया जाता है ॥४॥
" नो इंदिय पञ्चक्खो" साहि- न्द्रिय अन्य प्रत्यक्ष सविसमा ત્રણ પ્રકારને કહ્યું છે -(૧) અવધિજ્ઞાન, (૨) મન પર્યવજ્ઞાન અને કેવળજ્ઞાન. ૩૫
" पच्चक्खागमसरिसो" त्याह-रेम भुममा यन्द्रमाना यार કરીને લોકે કઈ સ્ત્રીને ચન્દ્રમુખી કહી દે છે, એ જ પ્રમાણે જે મુનિને પરોક્ષ આગમ પણ વસ્તુ સ્વરૂપને સામાન્ય રૂપે નિર્ણાયક હોય છે. તે મુનિને પણ ઉપચારથી આગમ વ્યવહારવાળા કહેવામાં આવે છે, કારણ કે તેમના આગમને પણ પ્રત્યક્ષ આગમ સમાન માની લેવામાં આવે છે. જો
